Qilleensi maali?
Pooliyoon dhukkuba baay’ee daddarbaa yoo ta’u, yeroo baay’ee daa’imman umuriin isaanii waggaa tokkoo hanga shanii ta’an kan miidhudha. Mallattoon isaa inni jalqabaa ho’a qaamaa, mataa dhukkubbii, garaa kaasaa, dadhabbii fi dhukkubbii qaama qaamaa fi maashaalee dadhabuu dha. Dhukkubni kun laamsha’uu kan yaalamuu hin dandeenyee fi kan hin deebine fiduu danda’a. Sadarkaa dhumaa irratti pooliyoon du’aaf nama saaxiluu danda’a.
Pooliyoon akkamitti daddarba?
Vaayirasiin pooliyoo haala qulqullina hin qabne keessatti karaa nyaataa fi dhugaatii manca’aa nama dhukkuba kanaan qabameen faalameen kan daddarbudha. Nama talaallii hin fudhanneen yoo liqimfame , vaayirasichi garaacha keessatti baay’achuun karaa sagaraan ba’ee namoota biroo akka qabamaniif ni taasifama. Yeroo tokko tokko namni dhukkuba kanaan qabame mallattoo salphaa ykn muraasa kan qabu yoo ta’u yeroo biraa ammoo sababa kanaan qaama tokko ykn hedduu keessatti laamsha’uudhaan sirna narvii haleeluu.
Qilleensi daa'imman waggaa 5 ol ta'an ni rukutaa?
Namni tokko umurii 5 booda dhukkuba pooliyootiin qabamuun isaa baayyee xiqqaadha, kanaaf MOHP Expanded Program on Immunization EPI , daa’imman hunda irratti xiyyeeffata, umuriin isaanii waggaa 0-5 ta’e. Ga’eessonni talaallii hin fudhanne garuu ammallee dhukkuba kanaan qabamuu danda’u, kanaafidha daa’imman umuriin isaanii guddaa ta’e tokko tokkoo fi imaltoonni ga’eessotaa gara Biyyoota tokko tokkootti , talaallii Pooliyoo qabaachuun kan barbaadamu
Talaallii Pooliyoo eenyutu barbaachisa?
Pooliyoo irraa of eeguuf daa’imman biyya Masrii jiraatan hundi umurii waggaa 0 hanga 5tti talaallii fudhachuu qabu.
Yoon kanaan dura daa’imman koo waggaa 5 gadii yeroo hedduu talaalamee jira ta’e yeroo duula biyyaalessaa irra deebi’ee talaallii fudhachuun gaarii ta’aa?
Eeyyee, doosiin dabalataa nageenya kan qabuu fi daa’ima hin miidhu. Dhugaa dubbachuuf doosiin dachaa ta’een dandeettii dhukkuba ofirraa ittisuu daa’imaa ni guddisa. Daa’imni kamiyyuu talaallii malee akka hin hafneef, daa’imman hundi yeroo duula hunda keessatti talaallii fudhachuu qabu, yoo kanaan dura talaallii fudhatanillee.
Talaalliin Pooliyoo Nageenya Qabaa?
Ministeerri Fayyaa fi Uummataa (MOHP), Dhaabbata Fayyaa Addunyaa fi Fandii Daa’immanii Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii (UNICEF)
qulqullinaa fi bu’a qabeessummaa talaallii kanaa ni mirkaneessa.
Talaalliin pooliyoo daa’ima pooliyoo ittisuuf karaa hundarra gaarii, nageenya qabuu fi bu’a qabeessa ta’ee itti fufee jira.
Ijoolleen koo guyyoota duula biyyoolessaa keessatti talaallii yoo fudhatanillee talaallii idilee barbaadu?
Eeyyee, talaalliin pooliyoo yeroo duulaatti kennamu sagantaa talaallii idilee bakka bu’aa osoo hin taane, dabalataan humna guddaa qabudha.
Gareen talaallii hojjettoota Ministeera Fayyaa fi Uummataa ta’uu isaanii akkamittan mirkaneessuu danda’a?
Duulli talaallii kun miidiyaa irratti dursee kan gabaafamu yoo ta’u UNHCR akkasumas karaa UNHCR Facebook , NGO partners , walgahii hawaasaa fi mala qunnamtii birootiin info kana bal’inaan tamsaasu.
Kana malees, gareewwan talaallii waraqaa eenyummaa Ministeera Fayyaa fi Uummataatiin beekamtii argate qabu, gareen talaallii Ministeera Fayyaa fi Uummataa yeroo daandii irraa gara daandiitti ykn balbalaa balbalaatti hawaasa keessaniif gabaasa dhiyeessan salphaatti akka beektaniif.
Ijoollee koo, kanneen umuriin isaanii waggaa 5 gadi ta’e, hakiima dhuunfaa, waajjira fayyaa ykn garee socho’aa biratti talaallii fudhachuun gaariidhaa?
Talaalliin kun karaa MOHP malee waan hin argamneef daa’imman keessan yeroo duula biyyoolessaa kutaalee/waajjiraalee fayyaa hunda keessatti ykn karaa gareewwan socho’oo Ministeera Fayyaa fi Uummataatiin talaallii fudhachuun barbaachisaa fi barbaachisaa dha. Gareen socho’oo leenjii gaarii kan qaban, talaallii qulqullina qabu fi ho’a barbaachisu irratti haala gaariin eegame kan qaban yoo ta’u, supparvaayizaroota MOHP irraa dhufaniin of eeggannoodhaan kan to’ataman ta’uu ibsameera. Kutaaleen/waajjiraaleen fayyaa MOHP yeroo duula kanaa hanga galgala sa’aatii 8tti banaadha.
Kilinikoonni dhuunfaa tokko tokko, ho’a kuusaa talaallii eeguuf wabii hin qaban, yoo hanqinni humnaa mudate talaalliin bu’a qabeessa ta’uu dhiisuu danda’a, illee miidhaa geessisuu danda’a
Waa’ee Pooliyoo odeeffannoo dabalataa yoo barbaaddan, vidiyoowwan kana afaanota adda addaatiin daawwachuu dandeessu: Oromo | Afaan Ingilizii | Afaan Arabaa | Somaalee | Afaan Amaaraa | Afaan Tigiree | Faransaayii