Masz poniżej 18 lat?

Witajcie w Polsce, dziewczęta i chłopcy z Ukrainy! 👧🧑

Poniżej zebraliśmy pytania często zadawane przez dzieci i młodzież. Przygotowaliśmy na nie odpowiedzi, dzięki którym poznacie swoje prawa i będzie Wam łatwiej zadbać o swoje bezpieczeństwo

Czy mam prawo przebywać w Polsce?

Ty i Twoja rodzina jesteście tu bezpieczni pod względem prawnym. 😊 Nikt nie ma prawa zmusić Cię do wyjazdu w miejsce, do którego nie chcesz jechać

Uciekające z Ukrainy dzieci wraz z rodzinami są mile widziane we wszystkich krajach regionu i mogą przebywać w Polsce bez wizy przez 90 dni. Ty i Twoja rodzina dostaniecie dokumenty, które pozwolą Wam zostać w Polsce przez co najmniej rok

Jako dziecko masz również specjalne prawa do przebywania z rodziną 👪 , chodzenia do szkoły 👩‍🏫, do zabawy 🤸🏻‍♀️ i uzyskania pomocy, gdy stanie ci się krzywda 🫂. To, co myślisz i czujesz, jest ważne!

O czym muszę pamiętać? ⚠️

Dbaj o bezpieczeństwo swoich dokumentów 🛂: koniecznie przechowuj swoje dokumenty tożsamości (np. dowód osobisty lub paszport) w bezpiecznym miejscu. Jeśli tylko możesz, spróbuj wykonać ich kopię. Nie pozwól nikomu zabrać swoich dokumentów, nawet jeśli taka osoba obiecuje, że pomoże Ci znaleźć mieszkanie lub transportu.

Wszystkim przysługuje bezpłatna pomoc 🤝: nikt nie ma prawa zmuszać Cię do pracy ani domagać się od Ciebie korzyści seksualnych lub innych (przedmiotów lub pieniędzy) w zamian za pomoc. Jeżeli ktoś tak robi, możesz zgłosić taką osobę na policję lub do UNHCR i zwrócić się o pomoc.

Poproś zaufane osoby dorosłe o zapewnienie Ci opieki 👨 👩‍🦱👵 🧓: jeśli ktoś obcy obiecuje, że da Ci coś, jeśli z nim pójdziesz, powiedz „nie” i opowiedz o tym zaufanej osobie dorosłej. Nigdy nie zgadzaj się na spotkanie z nieznajomą osobą, jeśli wcześniej nie powiadomisz o tym dorosłego, któremu ufasz. Jeśli znajdziesz się w sytuacji, w której nie czujesz się komfortowo i bezpiecznie, powiedz o tym zaufanej osobie i poproś ją o pomoc ⚠️ PAMIĘTAJ: To nie Twoja wina i to nie Ty ponosisz odpowiedzialność

Potrzebuję pomocy – do kogo mam się zwrócić?

Pomagać chce wiele osób, jednak trzeba wiedzieć, komu można zaufać. Od polskiego rządu oraz wielu różnych organizacji możesz otrzymać pomoc w znalezieniu mieszkania, dostępie do żywności, transportu, opieki medycznej i szkoły. Możesz zwrócić się do przedstawicieli polskich władz, organizacji oraz osób takich jak strażnicy graniczni, policjanci, pracownicy socjalni, psychologowie, lekarze i nauczyciele. 👮🏻👩🏻‍⚕️ 👩‍🏫 Szukaj dorosłych, którzy pracują dla konkretnej organizacji: zwykle noszą kamizelkę, kurtkę, czapeczkę lub identyfikator z logo takiej organizacji 🦺. Jeśli nie masz pewności, czy możesz komuś zaufać, możesz poprosić o pokazanie dokumentu lub identyfikatora!

Jeśli nie czujesz się komfortowo, zawsze możesz powiedzieć „nie”. Pamiętaj: Nie pozwól komukolwiek zabrać swoich dokumentów.

Więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej PomagamUkrainie, ua.gov.pl 📱

Czy mogę się zwrócić do UNHCR?📱

Tak! 😊 UNHCR to organizacja ONZ odpowiedzialna za pomaganie uchodźcom

IJeśli potrzebujesz informacji lub pomocy UNHCR, możesz napisać do nas na adres [email protected] 📱. Choć zawsze najpierw warto porozmawiać z rodzicami lub z inną zaufaną osobą dorosłą, możesz także skontaktować się z nami samodzielnie. Koniecznie powiedz nam, jak się nazywasz, ile masz lat, jaki jest Twój numer telefonu/ WhatsApp lub adres email, albo w jaki inny sposób możemy się z Tobą skontaktować. Jeśli Twoi rodzice są z Tobą w Polsce, podaj nam również ich imiona i nazwiska. Jeśli jesteś tu sam/sama, bez rodziców, także nas o tym poinformuj

⚠️ Jeśli wysyłasz email z cudzego komputera, koniecznie po wysłaniu wiadomości wyloguj się ze swojego konta

Jestem w Polsce z rodziną. 👩‍👧‍👦 Co mogę zrobić, żeby mieć pewność, że się nie rozdzielimy i będziemy bezpieczni?

Po tym wszystkim, co przeszliście, starajcie się szczególnie dbać o to, żeby nie dopuścić do rozdzielenia z rodziną. Warto przestrzegać prostych zasad. Starajcie się wspólnie podróżować i razem znaleźć schronienie

  • Po przyjeździe do nowego miejsca: najpierw poznaj je razem z rodziną lub zaufaną osobą 👣
  • Gdy wychodzisz z domu: powiedz rodzicowi lub zaufanej osobie, że wychodzisz, dokąd idziesz i kiedy wrócisz.
  • Zawsze miej przy sobie numery telefonów rodziców lub krewnych, ale nie pozwalaj obcym osobom ich zapisywać ani nie daj ich sobie odebrać.
  • Naucz się adresu, pod którym mieszkasz wraz z rodziną, i podaj go komuś, komu ufasz
  • Wspólnie opracujcie plan działania na wypadek rozdzielenia

Jestem w Polsce bez rodziców 🧍‍♀️🧍. Na jaką pomoc mogę liczyć? 

Jeśli nie potrafisz odnaleźć rodziców ani się z nimi skontaktować, zwróć się do UNHCR ([email protected]) 📱.  Możemy pomóc Ci odnaleźć rodziców i nawiązać z nimi kontakt. Pomóc może również Polski Czerwony Krzyż (PCK) i Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (ICRC). Więcej informacji znajdziesz tutaj: strona internetowa Czerwonego Krzyża. Możesz także zwrócić się do Czerwonego Krzyża pod adresem [email protected] 📱.

Jeśli przebywasz w Polscebez żadnego dorosłego krewnego, przysługuje Ci prawo do pomocy i bezpiecznego schronienia. Powiedz o tym przedstawicielom władz, UNHCR lub lokalnej organizacji. Pomogą Ci zadbać o bezpieczeństwo

Jeśli jesteś w Polsce z innymi krewnymi, możesz z nimi zostać. Jednak mimo to powinieneś powiadomić władze, UNHCR lub inną organizację, jak nazywają się Twoi rodzice, gdzie się znajdują albo gdzie mogą się Twoim zdaniem znajdować, a także przekazać wszystkie informacje kontaktowe, jakie posiadasz 

Chcę jak najszybciej wrócić do szkoły. Co mam zrobić? 

Masz prawo chodzić do szkoły w Polsce 📚. Nie potrzebujesz do tego żadnych dokumentów, nie musisz też nic płacić – szkoły publiczne są za darmo. Jeśli nie chodzisz jeszcze do szkoły, musisz się do niej zapisać 📝. Idź do szkoły, która jest najbliżej Twojego miejsca pobytu, i zapytaj o szczegóły

Czy mogę pojechać do innego kraju?🚝

Jeśli chcesz wyjechać do innych krajów Unii Europejskiej (Strefy Schengen) bez wizy, musisz mieć paszport biometryczny. Na jego okładce znajduje się symbol, który wygląda jak znak równości z kropką. Zanim wyjedziesz, spróbuj dowiedzieć się, kto jeszcze z Tobą jedzie, jaką trasą pojedziecie, jaki jest adres miejsca, w którym się zatrzymacie, i kto jeszcze może tam przebywać. Przekaż te informacje zaufanej osobie. Gdy już znajdziesz się w innym kraju, być może będziesz musiał/musiała zgłosić się do organów władzy, UNHCR lub lokalnych organizacji, żeby otrzymać pomoc.

Czuję smutek, złość, lęk, strach lub dezorientację. Czy to normalne? 🤦🏻 🤦🏻‍♂️ 🤷🏻‍♀️ 🤷🏻 🤷🏻‍♂️ 🙎🏻‍♀️ 🙎🏻‍♂️ 🙍🏻‍♀️🙍🏻‍♂️

To zupełnie normalne, że po tym, co przeszedłeś/ przeszłaś, czujesz się źle. Być może nie umiesz przestać myśleć o tym, co widziałeś/ widziałaś lub czego doświadczyłeś/ doświadczyłaś. Być może jesteś daleko od bliskich Ci osób i martwisz się o nie lub o to, co będzie dalej. Być może wszystko wydaje Ci się obce. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które pomogą Ci poradzić sobie z tą trudną sytuacją:

  • Staraj się trzymać ustalonego porządku dnia. Codziennie kładź się spać i wstawaj o tych samych porach 🛌🏼
  • Staraj się jeść zdrowo i regularnie 🍎
  • Spędzaj czas z przyjaciółmi i rodziną. Róbcie razem rzeczy, które sprawiają Wam przyjemność 👨‍👨‍👧‍👧
  • Bądź aktywny/aktywna: spaceruj lub ćwicz, jeśli możesz 🤸🏻‍♀️
  • Utrzymuj kontakt z rodziną i przyjaciółmi. Jeśli aktualnie nie możesz się z nimi skontaktować, pisz listy 👫🏻
  • Pomagaj innym w swoim otoczeniu 🫂
  • Rób sobie przerwy od serwisów informacyjnych i unikaj oglądania przygnębiających zdjęć i filmów 📵

Jeśli czujesz złość lub masz wrażenie przytłoczenia:

  • Przerwij to, co robisz, i postaraj się przez kilka minut spokojnie oddychać 🧘‍♀️
  • Skoncentruj uwagę na rzeczach w swoim otoczeniu, które Cię uspokajają i interesują, np. niebo, drzewa lub śpiew ptaków 🌳
  • Porozmawiaj o swoich uczuciach z zaufaną osobą 👭
  • Zwróć się po pomoc do psychologa, terapeuty lub lekarza – ich porady mogą być dostępne nieodpłatnie 👩🏻‍⚕️

Tutaj znajdziesz kilka pomocnych filmów 🤹🏻

Grupa wsparcia psychologicznego online i twarzą w twarz dla nastolatków i rodziców: https://poruch.me/

Ktoś mnie skrzywdził lub obawiam się, że to zrobi. Co mam zrobić? 

Nikt nie ma prawa krzywdzić, zaniedbywać ani źle traktować dzieci ani ich rodzin – ani obcy, ani rodzice, ani krewni, ani nauczyciele. Jeśli ktoś Cię skrzywdził, dotykał lub traktował w sposób, który sprawia, że odczuwasz dyskomfort lub strach, albo jeśli obawiasz się, że ktoś tak Cię potraktuje, pamiętaj, że są dorośli i organizacje, które mogą Ci pomóc. Jeśli skrzywdzono kogoś, kogo znasz, zachęć taką osobę, żeby zwróciła się po pomoc. Możesz również ustalić z przyjaciółmi lub rodziną sekretne słowo lub zdanie, którego użyjesz, gdy poczujesz, że coś Ci grozi, aby wiedzieli, że masz kłopoty

Jeśli skontaktujesz się z UNHCR, zrobimy wszystko, co w naszej mocy, żeby Ci pomóc. ⚠️ PAMIĘTAJ: To nie Twoja wina i to nie Ty ponosisz odpowiedzialność. Nie wstydź się i nie bój prosić o pomoc. Jeśli jest ktoś, komu ufasz, porozmawiaj z taką osobą o swojej sytuacji

💻 Skontaktuj się z UNHCR pod adresem: [email protected]