Πρόσβαση στην Απασχόληση

Ναι. Εάν είστε ένας αναγνωρισμένος πρόσφυγας ή δικαιούχος επικουρικής προστασίας και έχετε στην κατοχή σας μια έγκυρη άδεια παραμονής, έχετε πρόσβαση υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν και για τους Έλληνες πολίτες στην:

• μισθωτή απασχόληση,
• παροχή υπηρεσιών ή εργασία,
• άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας.

Τα μέλη της οικογένειάς σας έχουν τα ίδια δικαιώματα με εσάς, αφού λάβουν μια έγκυρη άδεια παραμονής.

Σημειώστε ότι για να μπορείτε να έχετε μια νόμιμη απασχόληση, η άδεια παραμονής σας πρέπει να είναι έγκυρη. Γι’ αυτό το λόγο μην ξεχνάτε να την ανανεώνετε, καθώς έχει ημερομηνία λήξης.

Όχι. Η «άδεια εργασίας» ήταν παλαιότερα προαπαιτούμενο για πρόσφυγες στην Ελλάδα, ωστόσο έχει καταργηθεί με το νόμο 4375/2016 (άρθρο 69).

Έχετε κατά νου ότι οι εργοδότες και οι λογιστές δεν είναι πάντα ενήμεροι για τις νομικές εξελίξεις. Ίσως χρειαστεί να διευκρινίσετε, να αναφερθείτε σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες της προαναφερθείσας νομοθεσίας ή να ζητήσετε βοήθεια από μια ΜΚΟ στην περιοχή σας για να συζητήσετε την περίπτωσή σας με εργοδότες και λογιστές.

Για να μπορείτε να εργαστείτε νόμιμα, πρέπει να έχετε έναν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και έναν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ).

Για να λάβετε έναν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου στην Ελλάδα, πρέπει να μεταβείτε στην πλησιέστερη ΔΟΥ. Μπορείτε να βρείτε την πλησιέστερη ΔΟΥ εδώ https://www.aade.gr/eyretirio–horikis–armodiotitas–ton–doy. (Σημειώστε ότι οι πληροφορίες σε αυτήν τη σύνδεση είναι στην ελληνική γλώσσα).

Στη ΔΟΥ πρέπει να προσκομίσετε τα εξής έγγραφα:

• Μία φόρμα Μ1 συμπληρωμένη. Φόρμες Μ1 υπάρχουν διαθέσιμες στις ΔΟΥ ενώ μπορείτε να τις βρείτε και εδώ ηλεκτρονικά https://www.aade.gr/sites/default/files/2017-01/M1.pdf
• Το πρωτότυπο και ένα αντίγραφο της άδειας παραμονής σας
• Απόδειξη του τόπου διαμονής σας (με επίδειξη μισθωτηρίου συμβολαίου/ λογαριασμό ΔΕΗ ή ΕΥΔΑΠ στο όνομα σας κλπ), εφόσον η άδεια παραμονής σας δεν αναγράφει την τρέχουσα διεύθυνσή σας.

Σημειώστε ότι ο ΑΦΜ είναι απαραίτητος για όλες τις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες, για να νοικιάσετε ή να αγοράσετε ένα σπίτι ή διαμέρισμα, για να αγοράσετε ένα αυτοκίνητο ή ένα μηχανάκι και γενικά, διευκολύνει όλες τις συναλλαγές με τους παρόχους υπηρεσιών.

Εάν ο τόπος κατοικίας σας διαφέρει από εκείνον που αναγράφεται στην άδεια διαμονής σας ή εάν η άδεια διαμονής σας δεν αναγράφει τη διεύθυνσή σας, μπορείτε να υποβάλετε μια αίτηση προς την Υπηρεσία Ασύλου, για να δηλώσετε τη διεύθυνσή σας και να παραλάβετε ένα πιστοποιητικό για να το προσκομίσετε στην Εφορία.

Εάν έχετε ένα δελτίο αιτούντος άσυλο, το οποίο φέρει τη σφραγίδα «ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ», είναι σημαντικό η διεύθυνσή σας να αναγράφεται στο δελτίο. Εάν όχι, μπορείτε να λάβετε ένα πιστοποιητικό που εκδίδεται από την Υπηρεσία Ασύλου, όπως εξηγείται ανωτέρω. Όταν λάβετε την άδεια παραμονής σας, θα πρέπει να επισκεφτείτε και πάλι το υποκατάστημα της εφορίας για να ενημερώσετε τα προσωπικά σας στοιχεία. Δείτε παρακάτω ορισμένες συμβουλές σχετικά με το πως μπορείτε να ενημερώνετε τα στοιχεία σας.

Εάν ζείτε σε ένα «ανοικτό κέντρο» ή σε έναν καταυλισμό, σε ένα διαμέρισμα ή σε ένα κέντρο υποδοχής μιας ΜΚΟ ή οποιουδήποτε άλλου φορέα (π.χ. δήμο), μπορείτε να ζητήσετε ένα πιστοποιητικό που θα αποδεικνύει τη διεύθυνσή σας από τον φορέα που διαχειρίζεται τη διαμονή σας.

Εάν φιλοξενείστε από κάποιον Έλληνα ή κάποιον άλλο μετανάστη ή πρόσφυγα, θα πρέπει να υποβάλετε μια επίσημη, έγγραφη δήλωση από το άτομο αυτό, στην οποία θα αναγράφεται ότι σας φιλοξενεί. Η δήλωση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τον αριθμό του φορολογικού μητρώου του ατόμου αυτού και την πιστοποίηση του γνήσιου της υπογραφής του από ένα ΚΕΠ. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αποδείξετε ότι το εν λόγω άτομο είναι ο ιδιοκτήτης ή ο ενοικιαστής της κατοικίας της διεύθυνσης, υποβάλλοντας το μισθωτήριο συμβόλαιο, το συμβόλαιο αγοράς ή μια φωτοτυπία ενός λογαριασμού κοινής ωφέλειας.

Προκειμένου να μπορείτε να εργαστείτε νόμιμα στην Ελλάδα, πρέπει να έχετε έναν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Χρειάζεστε επίσης έναν ΑΜΚΑ για να είστε ασφαλισμένος/-η και να επωφελείστε από τις διατάξεις κοινωνικής ασφάλισης που σχετίζονται με τα εργατικά ατυχήματα, τη μητρότητα, την ασθένεια, την αναπηρία, την ανεργία και τις οικογενειακές ευθύνες.

Ο ΑΜΚΑ σας διασφαλίζει τα δικαιώματά σας σχετικά με την εργασία και τη σύνταξη και διευκολύνει επίσης την πρόσβασή σας στη νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ΑΜΚΑ μπορείτε να βρείτε εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες σε αυτήν τη σύνδεση είναι στην ελληνική γλώσσα.

Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για τη χορήγηση ΑΜΚΑ στο αρμόδιο γραφείο ΑΜΚΑ του Οργανισμού Κοινωνικής Ασφάλισης ή σε ένα Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ).

Σημειώστε ότι οι πληροφορίες στις συνδέσεις είναι στην ελληνική γλώσσα.

Όταν υποβάλετε την αίτηση, θα πρέπει να προσκομίσετε την έγκυρη «άδεια παραμονής» σας και ένα έγγραφο που να αποδεικνύει τη διεύθυνσή σας.

Σημειώστε ότι η εμπειρία που σχετίζεται με την επεξεργασία των αιτήσεων για ΑΜΚΑ ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Σε ορισμένα μέρη το ΑΜΚΑ χορηγείται γρήγορα στους πρόσφυγες, ενώ σε άλλα μέρη οι αρχές ζητούν πρόσθετα δικαιολογητικά. Εάν αντιμετωπίσετε δυσκολίες, μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από μια ΜΚΟ στην περιοχή σας.

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οι πρόσφυγες έχουν τα ίδια εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα με τους Έλληνες πολίτες. Τα δικαιώματα αυτά σχετίζονται με τον βασικό μισθό, τα οικογενειακά επιδόματα, τις ώρες εργασίας, τις υπερωρίες, την ετήσια άδεια, την ελάχιστη ηλικία απασχόλησης, τη μαθητεία και την κατάρτιση, τα εργατικά ατυχήματα, τη μητρότητα, την ασθένεια, την ανεργία και τη συνταξιοδότηση.

Ορισμένες φορές απαιτείται μια ειδική άδεια ή πρόσθετες διατυπώσεις για συγκεκριμένους τύπους εργασίας. Για παράδειγμα, εάν επιθυμείτε να εργαστείτε σε ένα κατάστημα, στο οποίο πρέπει να τηρούνται κάποια υγειονομικά πρότυπα, όπως εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες, θα πρέπει να έχετε ένα υγειονομικό πιστοποιητικό και μια ειδική άδεια εργασίας που έχει εκδοθεί από αστυνομικό τμήμα. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά μπορείτε να βρείτε εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες είναι στην ελληνική γλώσσα.

Κατά την πρώτη σας εγγραφή για τον ΑΦΜ και εάν δεν έχουν αλλάξει τα προσωπικά σας στοιχεία, θα σας ζητηθεί να συμπληρώσετε μια αίτηση. Μπορείτε να βρείτε το έντυπο που πρέπει να συμπληρώσετε εδώ, στα ελληνικά. Ενδεχομένως να πρέπει να ζητήσετε βοήθεια, ώστε να έχετε το έντυπο συμπληρωμένο, όταν επισκεφτείτε την Εφορία.

Εάν έχετε διεύθυνση email, μπορείτε να εγγραφείτε στο online σύστημα υποβολής φορολογικής δήλωσης «TAXISNET», το οποίο σας δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιείτε συναλλαγές με τις φορολογικές αρχές online. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες είναι στην ελληνική γλώσσα.

Εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή στη διεύθυνσή σας, θα πρέπει να μεταβείτε την πλησιέστερη Εφορία, να προσκομίσετε τα στοιχεία εκείνα που αποδεικνύουν τη νέα σας διεύθυνση και να ενημερώσετε τα προσωπικά στοιχεία σας στην Εφορία. Εάν έχετε ήδη εγγραφεί στο TAXISNET, μπορείτε να επιβεβαιώσετε τις αλλαγές online.

Εάν είχατε έναν ΑΦΜ ως αιτών ασύλου και σας έχει χορηγηθεί καθεστώς πρόσφυγα ή επικουρικής προστασίας, θα πρέπει να επισκεφτείτε το υποκατάστημα της εφορίας για να ενημερώσετε τα προσωπικά σας στοιχεία, δηλώνοντας τον αριθμό της άδειας παραμονής σας και υποβάλλοντας ένα αντίγραφο αυτής.

Εάν εργάζεστε στην Ελλάδα, πρέπει να υποβάλετε μια ετήσια δήλωση εισοδήματος για την προηγούμενη χρονιά. Μπορείτε να υποβάλετε τη δήλωση αυτή στην πλησιέστερη Εφορία. Εάν είστε εγγεγραμμένος στο TAXISNET (το ελληνικό online σύστημα υποβολής φορολογικών δηλώσεων), μπορείτε να πραγματοποιείτε online συναλλαγές με τις φορολογικές αρχές. Περισσότερες πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα μπορείτε να βρείτε εδώ.

Σημειώστε ότι για την υποβολή της φορολογικής δήλωσης στα Ελληνικά μπορεί να χρειαστείτε βοήθεια από κάποιο άτομο που είναι εξοικειωμένο με τη διαδικασία, ενώ μπορείτε επίσης να ζητήσετε βοήθεια από μια ελληνική ΜΚΟ ή έναν επαγγελματία λογιστή.

Μπορεί να χρειαστείτε έναν τραπεζικό λογαριασμό για την καταβολή του μισθού σας. Εάν δεν έχετε τραπεζικό λογαριασμό, μπορείτε να ανοίξετε έναν τραπεζικό λογαριασμό προσκομίζοντας τα παρακάτω δικαιολογητικά σε μια τράπεζα:

• το πρωτότυπο και ένα αντίγραφο της έγκυρης άδειας παραμονής σας,
• ένα έγγραφο που να αποδεικνύει την τρέχουσα διεύθυνση κατοικίας σας,
• μια βεβαίωση απασχόλησης εκδοθείσα από τον εργοδότη σας και ένα αντίγραφο της σύμβασης εργασίας σας,
• ένα αντίγραφο του εγγράφου έκδοσης του ΑΦΜ σας,
• το εκκαθαριστικό της εφορίας σας ή μια επίσημη δήλωση ότι δεν έχετε υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα.

Σημειώστε ότι η εμπειρία που σχετίζεται με το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού στην Ελλάδα ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Η εξυπηρέτηση σε ορισμένες τράπεζες είναι καλύτερη σε σχέση με άλλες. Μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από Έλληνες φίλους σας ή από μια ελληνική ΜΚΟ.

Εάν είστε άνεργος/-η και αναζητάτε εργασία, έχετε το δικαίωμα εγγραφής στο μητρώο του ΟΑΕΔ, τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού, του Υπουργείου Εργασίας. Εάν εγγραφείτε, μπορείτε να επωφεληθείτε από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, όπως να σας προταθεί μια δουλειά για μια κενή θέση που αντιστοιχεί στα προσόντα και τα ενδιαφέροντά σας και να λάβετε μια κάρτα ανεργίας. Μπορείτε επίσης να έχετε πρόσβαση σε συμβουλευτικές και λοιπές υπηρεσίες, όπως την καταχώριση του βιογραφικού σας σημειώματος, την κατάρτιση ενός ατομικού σχεδίου δράσης, ευκαιρίες συμμετοχής σε προγράμματα απασχόλησης ή σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Μπορείτε επίσης, ανάλογα με την τοποθεσία σας, να έχετε πρόσβαση σε άλλες υπηρεσίες. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα εδώ.

Σημειώστε ότι υπάρχουν υποκαταστήματα του ΟΑΕΔ σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μπορείτε να βρείτε το τοπικό υποκατάστημα ρωτώντας κάποιον στη γειτονιά σας ή μπορείτε να βρείτε τις τοποθεσίες στην ελληνική γλώσσα εδώ.

Για να αποκτήσετε πρόσβαση στην κάρτα ανεργίας, θα πρέπει να προσκομίσετε τα εξής:

• έγκυρη άδεια παραμονής,
• τον ΑΜΚΑ,
• το εκκαθαριστικό της εφορίας σας ή μια επίσημη δήλωση ότι δεν έχετε υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα,
• έναν λογαριασμό κοινής ωφέλειας ή μια σύμβαση μίσθωσης που αποδεικνύει τη διεύθυνσή σας,
• οποιοδήποτε άλλο έγγραφο, που ο ΟΑΕΔ μπορεί να θεωρεί απαραίτητο και που αποδεικνύει ότι είστε άνεργος/-η.

Το ΥΜΕΠΟ ενημερώνει τους κατόχους άδειας διαμονής  δικαιούχου διεθνούς προστασίας (δηλαδή άδεια διαμονής δικαιούχου προσφυγικού καθεστώτος ή δικαιούχου καθεστώτος επικουρικής προστασίας) ότι εφόσον αναζητούν εργασία, δικαιούνται να εγγραφούν στα μητρώα του ΟΑΕΔ ( της κρατικής υπηρεσίας με αρμοδιότητα, μεταξύ άλλων, δράσεις στήριξης των ανέργων και προώθησης στην απασχόληση) ως άνεργοι. Η εγγραφή ειναι δυνατή για άντρες και γυναίκες που εχουν συμπληρώσει το 18 έτος καθώς και για κορίτσια και αγόρια που εχουν συμπληρώσει το 15 έτος και δεν παρακολουθούν σχολείο.

Η εγγραφή αυτή ειναι απαραίτητη προκειμένου να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να επωφεληθούν από προγράμματα κατάρτισης, προώθησης στην απασχόληση, άλλες υπηρεσίες καθώς και από παροχές που αφορούν τους εγγεγραμένους ανέργους εφόσον πληρούν τις ανα περίπτωση πρόσθετες προϋποθέσεις.

Οι αρμόδιες υπηρεσιες του ΟΑΕΔ ανά την επικράτεια διεκπεραιώνουν την εγγραφή των ανέργων συμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και ενημέρωνουν τους εγγεγραμμένους ανέργους σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες και παροχές στις οποίες μπορούν να έχουν προσβαση.

Η εγγραφή στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ αφορά επίσης και τους αιτούντες διεθνή προστασία (αιτούντες άσυλο), οι οποίοι κατέχουν το Δελτίο Αιτούντος Διεθνή Προστασία (τρίπτυχο) που έχει εκδοθεί από την την Υπηρεσίας Ασύλου.

Οι ενδιαφερόμενοι που φιλοξενούνται σε δομές φιλοξενίας ή διαμερίσματα μπορούν να αναζητούν περισσότερες πληροφορίες από τους φορείς που παρέχουν συμβουλευτική ή απευθείας από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ.

Σχετικές πληροφορίες μπορούν επίσης να αναζητηθούν ( σε ελληνικά, αγγλικά, αραβικά και φαρσί) στον παρακάτω ιστότοπο

https://help.unhcr.org/greece/living-in-greece/access-to-employment/

Εάν είστε από 15 ετών και άνω και έχετε τη συγκατάθεση των γονέων σας, των ατόμων που ασκούν τη γονική μέριμνα ή των νόμιμων κηδεμόνων σας, μπορείτε να εργαστείτε νόμιμα στην Ελλάδα.

Σε περίπτωση που δεν έχετε τη συγκατάθεσή τους, τα Ελληνικά δικαστήρια μπορούν, κατόπιν σχετικού αιτήματός σας, να εκδώσουν σχετική απόφαση και να σας παραχωρήσουν την άδεια εργασίας.

Υφίστανται ειδικές διατάξεις για την προστασία σας ως ανήλικο άτομο. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες σχετικές πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα εδώ.

Η εργασία για παιδιά κάτω των 15 ετών απαγορεύεται με εξαίρεση την εργασία σε καλλιτεχνικές ή διαφημιστικές δραστηριότητες όπως σε μια διαφήμιση, στο θέατρο ή τον κινηματογράφο και είναι δυνατή μόνο υπό ειδικές προϋποθέσεις.

Ναι, εάν είστε αναγνωρισμένος πρόσφυγας ή δικαιούχος επικουρικής προστασίας, έχετε το δικαίωμα ίδρυσης εμπορικών και βιομηχανικών εταιρειών ή εργασίας ως ελεύθερος επαγγελματίας. Για κάθε επάγγελμα υφίστανται ειδικές απαιτήσεις. Ενδεχομένως να απαιτείται η αναγνώριση του πτυχίου σας στην Ελλάδα, κάτι που να μπορεί να γίνει σε ένα από τα παρακάτω ιδρύματα.

Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ). Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα εδώ.

Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης. Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην ελληνική γλώσσα εδώ.

Εάν επιθυμείτε να συστήσετε επιχείρηση θα πρέπει να προεγγραφείτε στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και στο «Επιμελητήριο». Υπάρχουν διαφορετικά Επιμελητήρια στην Ελλάδα για τη βιομηχανία και το εμπόριο, για τους εμπόρους, για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και άλλους κλάδους. Μπορείτε να βρείτε το οικείο Επιμελητήριο εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτήν τη σύνδεση είναι στην Ελληνική γλώσσα.

Τέλος, πρέπει να υποβάλετε τα σχετικά έντυπα για την έναρξη μιας επιχείρησης στο υποκατάστημα της εφορίας.

Σημειώστε ότι θα χρειαστείτε ειδικές συμβουλές και καθοδήγηση για αυτό. Ένας σύμβουλος εργασίας από ένα γραφείο του ΟΑΕΔ, μια ΜΚΟ, ένας επαγγελματίας λογιστής ή δικηγόρος μπορεί να σας παράσχει αυτού του είδους τη βοήθειας.