Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet nedir?
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, bir kişinin toplumsal cinsiyetine veya cinsiyetine dayalı olarak o kişiye yönlendirilmiş şiddettir. Bu tür şiddet; bir kişiyi şiddet, zorlama, tehdit, aldatma, kültürel beklentiler veya ekonomik güç kullanarak iradesi dışında hareket etmeye zorlamayı kapsamaktadır. Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağdurlarının büyük çoğunluğunu kız çocukları ve kadınlar oluşturuyor olsa da erkek çocukları ve erkekler de bu tür şiddetten zarar görebilirler.
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin farklı biçimleri
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet farklı biçimlerde görülebilir:
Cinsel şiddet cinsel nitelikli olan ve mağdurun rızası olmadan gerçekleşen her türlü girişim veya tehdit içeren eylemdir. Cinsel şiddet; tecavüzü, cinsel istismar ve tacizi, sömürüyü ve zorla alıkoyarak fuhuşu kapsamaktadır. Bu tür şiddet, özellikle eşlerden biri tarafından cinsel faaliyette bulunmaya yönelik rıza gösterilmemesi durumunda evlilikler dâhilinde meydana gelebilmektedir.
Bir çocuğun (18 yaşını doldurmamış herhangi bir kişi) dâhil edildiği herhangi bir cinsel eylem, cinsel şiddet teşkil etmektedir. Bu tür şiddetin olaya dâhil olan çocuğun hem fiziksel hem de ruh sağlığı ve gelişimi üzerinde yıkıcı etkileri vardır.
Fiziksel şiddet, genellikle duygusal ve psikolojik şiddetin de dâhil olduğu şiddet içermeyen cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet türlerinin dövme, yumruk atma, sakatlama ve öldürme (silahla veya silahsız olarak) ile bir araya geldiği şiddet türünü kapsamaktadır.
Duygusal veya psikolojik şiddet mağdurun hakarete ve aşağılamaya maruz kaldığı cinsel nitelikli olmayan, sözlü saldırılardır. Bu, kişiyi arkadaşlarından ve ailesinden tecrit etmeyi de kapsayabilir.
Sosyoekonomik şiddet kişinin topluma katılmaktan alıkonulmasıdır. Bu tür şiddet, kişinin sağlık hizmetlerine, eğitime ve istihdama erişiminin ortadan kaldırılması ve medeni, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi haklarının elinden alınmasıdır.
Aile içi şiddet aile içinde bir kişinin bir diğerine uyguladığı her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü ve ekonomik şiddettir. Aile fertleri ve/veya aile ferdi olarak kabul edilen kişiler tarafından, söz konusu kişiler ister aynı hane içinde ister dışında yaşasınlar, uygulanabilir.
Zararlı uygulamalar kadın sünnetini, töre cinayetlerini, çokeşli evlilikleri (birden fazla kişiyle evlilik), çocuk yaşta evlilikleri (18 yaşını henüz doldurmamış bir kişinin evliliği) ve zorla evlendirmeleri (kişinin iradesi dışında gerçekleştirilen herhangi bir evlilik) kapsamaktadır.
- Çocuk yaşta evlilik: Türk Ceza Kanunu uyarınca, yasal evlilik yaşı 18’dir. Türkiye’de evlenmek isteyen mülteciler Türk kanunlarına ve usullerine tabidir. Bir çocukla (18 yaşını doldurmamış herhangi bir kişi) kıyılan resmi olmayan nikâh kanunlara aykırıdır, suç teşkil etmektedir ve Türk Ceza Kanunu uyarınca cezalandırılmaktadır.
- Çokeşli evlilik: Çocuk yaşta evlilikler gibi birden fazla kişiyle evlilik (çokeşlilik) de Türkiye’de kanunlara aykırıdır ve cezalandırılmaktadır.
Aile içi şiddet, zorla evlendirme ve çocuk yaşta evlilikler de dâhil olmak üzere cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin bütün türleri temel insan haklarının ihlal edilmesi anlamına gelir ve Türk Ceza Kanunu uyarınca cezalandırılır.
Bildirim ve yardım talebinde bulunma
Aile fertlerinizden birisi veya aile dışından birisi tarafından cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddete maruz kalırsanız veya bu tür şiddete tanık olursanız, Türk kanunlarına göre haklarınızın bulunduğunu lütfen unutmayın. Şiddet içeren olayları, ister size ister bir başkasına yönlendirilmiş olsun, aşağıdaki kurumlardan birine bildirmeniz gerekmektedir:
- Polis Merkezleri veya İl Emniyet Müdürlükleri,
- Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri,
- Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM),
- Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri bünyesindeki Sosyal Hizmet Merkezleri, kamu sağlık kuruluşları ve hastaneler,
- Jandarma Karakolları,
- Cumhuriyet Savcılıkları,
- Baroların Kadın Danışma Merkezleri de dâhil olmak üzere Barolar ve Adli Yardım Kurulları,
- Belediyelerin Kadın Danışma Merkezleri ve Sivil Toplum Kuruluşları.
Ayrıca aşağıdaki numaraları arayarak da ihbarda bulunabilirsiniz:
- 183: Aileler, kadınlar, çocuklar ve engellilere yönelik Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) danışma hattı. Arapça konuşan personel mevcuttur.
- 155: Türk Polisi suç ihbar hattı. Türkçe olarak hizmet sunmaktadır.
- 156: Türk Jandarması suç ihbar hattı. Türkçe olarak hizmet sunmaktadır.
(Türkçe konuşamıyorsanız, yukarıdaki hatları aramak için tercüman yardımı talebinde bulunabilirsiniz.)
Durumunuz hakkında bildirimde bulunmak size uygun desteğin sağlanmasına yönelik ilgili hizmetlerin sunulmasına olanak sağlayacaktır. Lütfen bireysel durumunuza en uygun ve sağlanması mümkün olan yardımı öğrenmek üzere isimleri listelenmiş olan mercilerle iletişime geçin.
Türk mevzuatı uyarınca, Türk makamlarının bütün şikâyetleri tam bir gizlilik içerisinde ele almakla yükümlü olduklarını lütfen unutmayın.
İçinde bulunduğunuz şartlar bir şiddet olayı hakkında kendi kendinize ihbarda bulunmanıza olanak tanımıyorsa, yardım almak üzere UNHCR’ye veya ortaklarına başvurabilirsiniz.
UNHCR ve ortakları faile karşı şikâyette bulunmaya yönelik adımlar konusunda size rehberlik sunacaklardır. Gizlilik ilkesi doğrultusunda, kişisel bilgileriniz/durumunuz güvenlik güçleri veya savcılık (bu makamlara resmi şikâyetler konusunda her zaman bildirimde bulunulmaktadır) haricindeki üçüncü şahıslarla paylaşılmayacaktır.
İlgili bağlantılar
Nasıl yardım alabilirsiniz?
Sosyal, ekonomik ve medeni konular
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet nedir?
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, bir kişinin toplumsal cinsiyetine veya cinsiyetine dayalı olarak o kişiye yönlendirilmiş şiddettir. Bu tür şiddet; bir kişiyi şiddet, zorlama, tehdit, aldatma, kültürel beklentiler veya ekonomik güç kullanarak iradesi dışında hareket etmeye zorlamayı kapsamaktadır. Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağdurlarının büyük çoğunluğunu kız çocukları ve kadınlar oluşturuyor olsa da erkek çocukları ve erkekler de bu tür şiddetten zarar görebilirler.
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin farklı biçimleri
Cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet farklı biçimlerde görülebilir:
Cinsel şiddet cinsel nitelikli olan ve mağdurun rızası olmadan gerçekleşen her türlü girişim veya tehdit içeren eylemdir. Cinsel şiddet; tecavüzü, cinsel istismar ve tacizi, sömürüyü ve zorla alıkoyarak fuhuşu kapsamaktadır. Bu tür şiddet, özellikle eşlerden biri tarafından cinsel faaliyette bulunmaya yönelik rıza gösterilmemesi durumunda evlilikler dâhilinde meydana gelebilmektedir.
Bir çocuğun (18 yaşını doldurmamış herhangi bir kişi) dâhil edildiği herhangi bir cinsel eylem, cinsel şiddet teşkil etmektedir. Bu tür şiddetin olaya dâhil olan çocuğun hem fiziksel hem de ruh sağlığı ve gelişimi üzerinde yıkıcı etkileri vardır.
Fiziksel şiddet, genellikle duygusal ve psikolojik şiddetin de dâhil olduğu şiddet içermeyen cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet türlerinin dövme, yumruk atma, sakatlama ve öldürme (silahla veya silahsız olarak) ile bir araya geldiği şiddet türünü kapsamaktadır.
Duygusal veya psikolojik şiddet mağdurun hakarete ve aşağılamaya maruz kaldığı cinsel nitelikli olmayan, sözlü saldırılardır. Bu, kişiyi arkadaşlarından ve ailesinden tecrit etmeyi de kapsayabilir.
Sosyoekonomik şiddet kişinin topluma katılmaktan alıkonulmasıdır. Bu tür şiddet, kişinin sağlık hizmetlerine, eğitime ve istihdama erişiminin ortadan kaldırılması ve medeni, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi haklarının elinden alınmasıdır.
Aile içi şiddet aile içinde bir kişinin bir diğerine uyguladığı her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü ve ekonomik şiddettir. Aile fertleri ve/veya aile ferdi olarak kabul edilen kişiler tarafından, söz konusu kişiler ister aynı hane içinde ister dışında yaşasınlar, uygulanabilir.
Zararlı uygulamalar kadın sünnetini, töre cinayetlerini, çokeşli evlilikleri (birden fazla kişiyle evlilik), çocuk yaşta evlilikleri (18 yaşını henüz doldurmamış bir kişinin evliliği) ve zorla evlendirmeleri (kişinin iradesi dışında gerçekleştirilen herhangi bir evlilik) kapsamaktadır.
Aile içi şiddet, zorla evlendirme ve çocuk yaşta evlilikler de dâhil olmak üzere cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin bütün türleri temel insan haklarının ihlal edilmesi anlamına gelir ve Türk Ceza Kanunu uyarınca cezalandırılır.
Bildirim ve yardım talebinde bulunma
Aile fertlerinizden birisi veya aile dışından birisi tarafından cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddete maruz kalırsanız veya bu tür şiddete tanık olursanız, Türk kanunlarına göre haklarınızın bulunduğunu lütfen unutmayın. Şiddet içeren olayları, ister size ister bir başkasına yönlendirilmiş olsun, aşağıdaki kurumlardan birine bildirmeniz gerekmektedir:
Ayrıca aşağıdaki numaraları arayarak da ihbarda bulunabilirsiniz:
(Türkçe konuşamıyorsanız, yukarıdaki hatları aramak için tercüman yardımı talebinde bulunabilirsiniz.)
Durumunuz hakkında bildirimde bulunmak size uygun desteğin sağlanmasına yönelik ilgili hizmetlerin sunulmasına olanak sağlayacaktır. Lütfen bireysel durumunuza en uygun ve sağlanması mümkün olan yardımı öğrenmek üzere isimleri listelenmiş olan mercilerle iletişime geçin.
Türk mevzuatı uyarınca, Türk makamlarının bütün şikâyetleri tam bir gizlilik içerisinde ele almakla yükümlü olduklarını lütfen unutmayın.
İçinde bulunduğunuz şartlar bir şiddet olayı hakkında kendi kendinize ihbarda bulunmanıza olanak tanımıyorsa, yardım almak üzere UNHCR’ye veya ortaklarına başvurabilirsiniz.
UNHCR ve ortakları faile karşı şikâyette bulunmaya yönelik adımlar konusunda size rehberlik sunacaklardır. Gizlilik ilkesi doğrultusunda, kişisel bilgileriniz/durumunuz güvenlik güçleri veya savcılık (bu makamlara resmi şikâyetler konusunda her zaman bildirimde bulunulmaktadır) haricindeki üçüncü şahıslarla paylaşılmayacaktır.
İlgili bağlantılar
Nasıl yardım alabilirsiniz?
Sosyal, ekonomik ve medeni konular