ﺑﮫ طور ﮐﻠﯽ، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان تمامی افرادی که ماموریت دارد به آن‌ها یاری برساند را حمایت می‌کند. کمیساریا به میلیون ها نفر از افرادی که از خانه های خود رانده شده‌اند و نیازمند حمایت بین‌المللی هستند، یا افراد بی تابعیت یا در معرض خطر بی‌تابعیتی در جهان یاری می‌رساند.
ﮔروھﮭﺎی ﻣﺗﻔﺎوﺗﯽ ﮐﮫ ﮐﻣﯾﺳﺎرﯾﺎ در اﯾران ﭘﺷﺗﯾﺑﺎﻧﯽ می‌کند:
اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎﻧﯽ ھﺎی دارﻧده کارت آﻣﺎﯾش و ﻋراﻗﯽھﺎی دارﻧده ﮐﺎرت ھوﯾت
ﺑﻌد از دوره اول ﺛﺑتﻧﺎم طرح آﻣﺎﯾش و ھوﯾت در ﺳﺎل ١٣٨٠، اداره اﺗﺑﺎع ﻓرآﯾﻧدی را معرفی ﮐرد ﮐﮫ دارﻧدﮔﺎن ﮐﺎرﺗﮭﺎی آﻣﺎﯾش و ھوﯾت ﺑﺗواﻧﻧد ﺳﺎﻟﯾﺎﻧﮫ ﮐﺎرت خود را ﺗﻣدﯾد ﮐﻧﻧد. این کارت ها در ﺣﻘﯾﻘت ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی وﺿﻌﯾت ﭘﻧﺎھﻧدﮔﯽ در ﮐشور ایران ﻣﯽﺑﺎﺷد و دارﻧدﮔﺎن ﮐﺎرت از ﺣﻣﺎیت‌های ﻣﺧﺻوص ﭘﻧﺎھﻧدﮔﺎن ﺑﮭرهﻣﻧد ﻣﯽ ﺷوﻧد.
مطابق اطﻼﻋﺎت ﮐﻣﯾﺳﺎرﯾﺎ، ﻓﻘط ﺷﮭروﻧدان اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎﻧﯽ و ﻋراﻗﯽ ﮐﮫ ﺳﺎﺑﻘﺎً در ﭘﺎﯾﮕﺎه داده آﻣﺎﯾش و ھوﯾت ﺛﺑتﻧﺎم کرده اند، اﻣﮑﺎن ﺛﺑتﻧﺎم ﻣﺟدد در سال آتی را دارند. ﮐودﮐﺎن در ﺻورﺗﯽ ﻣﯽﺗواﻧند وضعیت آﻣﺎﯾش ﯾﺎ ھوﯾت داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد ﮐﮫ ھر دو واﻟدﯾﻧﺷﺎن ﮐﺎرت آﻣﺎﯾش ﯾﺎ ھوﯾت ﻣﻌﺗﺑر داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد.
از ﺳﺎل ١٣٩٢ ، ﻣوﺳﺳﺎت ﺧﺻوﺻﯽ )دﻓﺗرھﺎی ﮐﻔﺎلت ( از طرف دوﻟت ﺑرای اﻧﺟﺎم ﺑرﻧﺎﻣﮫ ﺛﺑتﻧﺎم ﮐﺎرﺗﮭﺎی آﻣﺎﯾش و ھوﯾت تشکیل و ﺗﻌﯾﯾن ﺷده اﻧد، ﮐﮫ رﺳﯾدھﺎ و مدارک ﻻزم ﺑرای ﺗﻣدﯾد ﮐﺎرﺗﮭﺎی آﻣﺎﯾش و ھوﯾت را درﯾﺎﻓت ﻣﯽﮐﻧﻧد و ھﻣﭼﻧﯾن ﻣﺟوزھﺎی ﻣوﻗت ﮐﺎر را ﺻﺎدر ﻣﯽﮐﻧﻧد.
در ﻋﻣل، داﺷﺗن کارت آمایش و ھوﯾت ﺑﮫ دارﻧدﮔﺎن اﯾن اﺟﺎزه را می‌دهد ﺗﺎ ﺑرای ﻣدت معین شده روی کارت، در محل ﻣﺷﺧص ﺷده اﻗﺎﻣت داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد. ﺑرای ھرﮔوﻧﮫ ﺳﻔر ﺧﺎرج از محل تعیین شده ﺑﺎﯾد ﻣﺟوز ﮔرﻓﺗﮫ ﺷود. همچنین، کارت آمایش و هویت ﺑﮫ خدماتی چون ﺗﺣﺻﯾل، ﺧدﻣﺎت درمانی، ﺑﯾﻣﮫ ﺳﻼﻣت و اﺳﺗﺧدام در ﻣﺷﺎﻏل از ﻗﺑل تعیین شده (در ﺻورت داﺷﺗن ﻣﺟوز ﮐﺎر) دسترسی دارند.
هر گونه تخلف از مقررات و قوانین کشور میزبان مانند عبور غیرقانونی از مرز و مشارکت در اقدامات کیفری ممکن است منجر به ابطال کارت آمایش و اخراج فرد شود.
دیگر انواع مدارک
مدارک دیگر از قبیل سایر اسناد، گذرنامه‌ها و روادید معتبر هستند، از جمله گذرنامه‌های خانوار که یک سند رسمی صادره از دولت افغانستان است و هویت و تابعیت دارندگان آن را تأیید می‌کند. گذرنامه‌های خانوار برای اتباع افغانستانی فاقد مدرک در ایران که در «طرح جامع ساماندهی» (CRP) سال ۲۰۱۰ شرکت کرده بودند، صادر شد.
علاوه بر اسناد فوق‌الذکر، همچنین مدارک موقت جدیدی که در سال ۱۴۰۴ از سوی دولت ایران صادر شده‌اند، موسوم به «کارت موقت» شماره‌های ۱، ۲، ۳ و ۴ نیز وجود دارند.
مزایای اصلی داشتن گذرنامه/روادید در مقایسه با کارت آمایش، دسترسی بیشتر به فرصت‌های شغلی و آزادی بیشتر در جابه‌جایی در داخل ایران است. همه دارندگان کارت آمایش که قصد ثبت‌نام در دانشگاه‌های ایران را دارند ممکن است ملزم شوند وضعیت آمایش خود را با گذرنامه و روادید دانشجویی جایگزین کنند.
افراد در ﻣﻌرض ﺧطر ﺑﯽﺗﺎﺑﻌﯾﺗﯽ
ﺑﻌﺿﯽ اﻓراد در اﯾران در ﺧطر عدم اعطای ﺗﺎﺑﻌﯾت اﯾران یا عدم امکان اثبات آن و ﯾﺎ ﻧداﺷﺗن ﺗﺎﺑﻌﯾت ھﯾﭻ ﮐﺷور دﯾﮕری هستند. ﺷﻧﺎﺧﺗﮫ ﻧﺷدن ﺑﮫ ﻋﻧوان ﺷﮭروﻧد هیچ ﮐشوری به ﻣﻌﻧﯽ ﺑﯽﺗﺎﺑﻌﯾﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷد. اﯾن ﻣﺳﺎﻟﮫ ﺑﮫ ﺷدت دﺳﺗرﺳﯽ این افراد ﺑﮫ ﺧدﻣﺎت دوﻟﺗﯽ ، ﻣدارک ھوﯾﺗﯽ و ﻓرﺻﺗﮭﺎی آﯾﻧده را ﻣﺣدود ﻣﯽﮐﻧد.
در اﯾران اﮔر اﻓراد ﻧﺗواﻧﻧد اﯾراﻧﯽ اﻻﺻل ﺑودن ﺧود را اﺛﺑﺎت ﮐﻧﻧد ﻣﻣﮑن اﺳت از ﮔرﻓﺗن ﺗﺎﺑﻌﯾت ﻣﺣروم ﺷوﻧد. اﯾن ﻣﺳﺎﻟﮫ ﻣﻌﻣوﻻً ھﻧﮕﺎﻣﯽ اﺗﻔﺎق می افتد که ﭘدر ﮐودک اﯾراﻧﯽ ﻧﺑﺎﺷد. ﮔروھﮭﺎی دﯾﮕری ﮐﮫ در اﺛﺑﺎت اﯾراﻧﯽ ﺑودن ﺧود ﻣﺷﮑل دارﻧد ﮐردھﺎی ﻓﯾﻠﯽ، ﺧﺎورﯾﮭﺎ، زاﺑﻠﯾﮭﺎ، ﻗﺑﺎﯾل ﻟﮑزاﯾﯽ و ﺑﻠوﭼﮭﺎ هستند.
دوﻟت اﯾران ﺑرای ﭘﯾﺷﮕﯾری و ﮐﺎھش ﺑﯽﺗﺎﺑﻌﯾﺗﯽ در ﺣﺎل ﺑرداﺷﺗن گام‌های استواری اﺳت ﮐﮫ ﺑﮫ ﻣﺎدران اﺟﺎزه می‌دهد تا ﺗﺎﺑﻌﯾت ﺧود را ﺑﮫ ﮐودﮐﺎن ﺧوﯾش ﻣﻧﺗﻘل ﮐﻧﻧد ﺗﺎ آﻧﮭﺎ ﺑﮫ آﻣوزش ﺑﮭﺗر، ﻣراقبت‌های ﺑﮭداﺷﺗﯽ و ﻓرصت‌های ﺷﻐﻠﯽ دﺳﺗرﺳﯽ ﭘﯾدا ﮐﻧﻧد .اﮔر ﺷﻣﺎ ﻣﺎدر اﯾراﻧﯽ ھﺳﺗﯾد ﮐﮫ ﺑﺎ ﻣرد ﻏﯾر اﯾراﻧﯽ ازدواج ﮐرده اﺳت، اکنون ﻣﯽﺗواﻧﯾد درﺧواﺳت دھﯾد ﺗﺎ ﺗﺎﺑﻌﯾت ﺷﻣﺎ ﺑﮫ ﻓرزﻧدانتان منتقل ﺷود. ﺷﻧﺎﺳﻧﺎﻣﮫ )دﻓﺗرﭼﮫ شناسایی ﻣﻠﯽ( ﺑﮫ ﻓرزﻧد (فرزندان) ﺷﻣﺎ ﺗﻣﺎم ﺣﻘوق و اﻣﺗﯾﺎزاﺗﯽ را ﮐﮫ ﯾﮏ اﯾراﻧﯽ از ﺑدو ﺗوﻟد ازآن ﺑرﺧوردار اﺳت، ﻣﯽدھد. اﮔر باور دارید که در ﻣﻌرض ﺧطر ﺑﯽﺗﺎﺑﻌﯾﺗﯽ ھﺳﺗﯾد ﻣﯽﺗواﻧﯾد ﺑﺎ ﮐﻣﯾﺳﺎرﯾﺎ ﺑرای ﮔرﻓﺗن ﻣﺷﺎوره و ﭘﺷﺗﯾﺑﺎﻧﯽ ﺗﻣﺎس ﺑﮕﯾرﯾد.