COVID-19 ve Yetkinlik Programları

BMMYK TÜRKİYE – COVID-19 Hazırlık ve Müdahale Süreci
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti – Özel Sektöre Destek

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, özel sektörün daralmasını ve işsizlik rakamlarının yükselmesini önlemek amacıyla özel sektöre destek paketleri açıkladı. Açıklanan paketlerin mülteci geçim kaynakları üzerinde de doğrudan olumlu bir etkisi olacağı düşünülmektedir.

İlk destek İŞKUR – Türkiye İş Kurumu tarafından çalışan ücretlerinin sübvanse edilmesi için verilmektedir. Program “Kısa Çalışma Ödeneği” olarak adlandırılmaktadır.

Kısa Çalışma Uygulaması Nedir?

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

Kısa Çalışma Ödeneği’nin sağlanabilmesi için aşağıdaki durumlardan bir veya daha fazlasının gerçekleşmesi gerekir:

  • Genel Ekonomik Kriz : Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisi ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlardır.
  • Bölgesel Kriz: Ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumlardır.
  • Sektörel Kriz: Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumlardır.
  • Zorlayıcı Sebepler: İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır.

 

Kısa Çalışma Uygulaması kapsamında hangi servisler, ne kadar süreyle sağlanmaktadır?

Kısa Çalışma Kapsamında; 

  • İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi,
  • Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi,
    hizmetleri sağlanmaktadır.

Aksi belirtilmedikçe Kısa Çalışma Ödeneği’nin ödenme süresi 3 aydır.

Kısa Çalışma Ödeneğine ne zaman ve nasıl başvurabilirim?

Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte  İŞKUR’un web sitesinde “Kısa Çalışma Ödeneği” sekmesinin altında yer alan “Kısa Çalışma Talep Formu” ile “Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesini” bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilir.

Başvuruların hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için koronavirüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. Gerektiğinde işverenle irtibata geçilerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir.

Not: Eğer işveren koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep ediyorsa, yapılacak incelemeler iş müfettişlerince işyeri ziyareti yapılmaksızın yürütülecek, yalnızca sunulan başvuru dokümanları ve ekler incelenecektir. Uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma talep eden işverenlere başvurularının sonucu, elektronik posta yoluyla taleplerini gönderdikleri adrese yapılır. Talebi uygun bulunan işverenler, Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini güncelleyerek başvuru yaptıkları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine gönderir.

Başvurum kabul edilirse, personelim ne kadar maaş alabilir?

Günlük kısa çalışma ödeneği başvurusunun kabul edilmesi halinde, 1.752,40 TL ile 4.380,99 TL aralığında kısa çalışma ödeneği ödenebilmektedir.

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ve aylık olarak ödenir.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlandıktan sonra devlete bir borcumuz olacak mı?

İstihdamı koruma amaçlı olan bu uygulamadan yararlananların devlete herhangi bir borcu olmayacaktır.

İŞVERENLER İÇİN VERGİ DESTEĞİ

Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden etkilenen mükelleflerin vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar kapsamında bir Genel Tebliğ hazırlanmıştır.

Bu Tebliğ ile salgından doğrudan etkilenen ve ana faaliyetleri itibariyle, alışveriş merkezleri dahil perakende ticaret, demir çelik ve metal sanayii, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile etkinlik ve organizasyon hizmetlerinin yanı sıra sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaatı ve özel inşaat faaliyetleri, endüstriyel mutfak imalatı, araç kiralama ile matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

Bununla birlikte İçişleri Bakanlığı tarafından alınan tedbirler kapsamında faaliyetleri geçici süre ile durdurulan yüzme havuzu, hamam, kaplıca, spor, oyun ve düğün salonu, berber ve kuaför gibi işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler de bu süre boyunca mücbir sebep hükümlerinden yararlanabileceklerdir.

Bahse konu mükelleflere ilave olarak çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, eczacı, doktor, dişçi, veteriner, fizyoterapist, yazılımcı, sanatçı gibi mükellefler de dahil olmak üzere bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefi olan yaklaşık 1.9 milyon vatandaşımız da mücbir sebep hali kapsamında değerlendirilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Genel Tebliğ’de yukarıda yer verilen tüm mükelleflerin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında vermeleri gereken muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresi 27 Temmuz 2020 günü sonuna kadar uzatılmıştır.

Söz konusu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri ise altışar ay uzatılarak ödemelerin Ekim, Kasım ve Aralık aylarının son haftası içerisinde yapılabilmesi sağlanmıştır.

Diğer taraftan İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge uyarınca 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşlar için getirilen sokağa çıkma yasağı uygulaması çerçevesinde, 65 yaşın üzerinde olması ya da kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkamayacak olan vergi mükellefleri ile meslek mensupları açısından sokağa çıkma yasağının başladığı tarih ile sona ereceği tarih arasındaki dönemin mücbir sebep hali olarak kabul edilmesi ve bu döneme ilişkin olarak verilmesi gereken beyannameler ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi yasağın kalktığı tarihi takip eden 15’inci günün sonuna kadar uzatılması Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygun bulunmuştur.

MÜCBİR SEBEP HALİNDEN FAYDALANACAK MÜKELLEF GRUPLARI:

  1. Perakende Ticaret ve Alış Veriş Merkezleri
  2. Demir Çelik ve Metal Sanayii
  3. Otomotiv
  4. Lojistik-Ulaşım
  5. Sinema ve Tiyatro Faaliyetleri
  6. Konaklama
  7. Yiyecek ve İçecek Hizmetleri
  8. Tekstil ve Konfeksiyon Faaliyetleri
  9. Etkinlik ve Organizasyon
  10. Sağlık Hizmetleri
  11. Mobilya İmalatı
  12. Madencilik ve Taş Ocakçılığı
  13. İnşaat
  14. Endüstriyel Mutfak Ekipmanları
  15. Araç Kiralama
  16. Basılı Yayın ve Matbaacılık
  17. Gelir Vergisi Mükelleflerinin Tamamı

ÖZEL SEKTÖR ile ALAKALI DAHA FAZLA BİLGİ

Kurulan ve kapanan şirket sayısı, hem vatandaşların hem de mültecilerin geçim kaynakları üzerinde doğrudan etkisi olan özel sektörün durumu ile ilgili önemli bir göstergedir. Daralan bir özel sektör, sosyal uyumu daha da kötüleştirecek ve daha fazla işsizliğe yol açacaktır. Kurulan ve kapanan şirketler arasındaki karşılaştırma aşağıda belirtilmiştir.

Veriler, 2019 senesinin aynı dönemine kıyasla, ülkedeki yeni kurulan işyeri sayısının anonim ve limited şirketlerde % 24 ve şahıs şirketlerinde % 15 arttığını gösteriyor.

Öte yandan, limited veya anonim şirketler ve şahıs şirketleri için sırasıyla %13 ve %14 ile ülkedeki kapanan şirket sayısının yükselmiş olduğu gözlenmektedir. Küresel pandemi COVID-19’un kurulan ve kapanan işyerleri üzerindeki etkisi, Mart ayı sona erdiğinde daha detaylı gözlemlenebilecektir.

YENİ KORONAVİRÜS SALGINI KAPSAMINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROFESYONELLERİNİN İŞYERLERİNDE ALDIRACAĞI TEDBİRLER

Önce Kendinizi Koruyun!
Görevlerinizi yaparken sosyal mesafeyi gözetin, kişisel hijyene özen gösterin ve kişisel koruyucu donanımınızı kullanmayı asla ihmal etmeyin!

Servis araçlarının kullanımı

  • Servis araçlarının özellikle sık temas edilen yüzeyleri başta olmak üzere temizlik ve hijyeninin sık aralıklarla sağlanması,
  • Servis kullanan çalışanların, araç içerisindeki yüzeylere temasının mümkün olduğunca azaltılması,
  • Servis araçlarının taşıma kapasitesinin sosyal mesafe göz önüne alınarak planlanması,
  • Araç girişlerine el dezenfektanlarının konulması,
  • Seyahat süresince araç içerisinde şoför ve tüm yolcuların cerrahi maske takmaları,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Seyahatler

  • Zaruri olmadıkça seyahatlerin iptal edilmesi ya da azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılması,
  • Yurtdışından dönen kişilerin işe gitmekten kaçınmaları ve Sağlık Bakanlığı’nın 14 Gün Kuralına uymalarının sağlanması, gerektiğinde bilgi almak için ALO 184 Koronavirüs Danışma Hattına yönlendirilmeleri,
  • Yurtiçi seyahatten dönen çalışanların sağlık kontrolünden geçirilmeden işbaşı yapmalarının engellenmesi ve çalışma süresince sağlık durumlarının gözlemlenmesi,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

İşyerine giriş ve çıkışlar

  • Kullanılacak hijyen malzemelerinin konulmasına yönelik düzenlemelerin yapılması,
  • Temas yolu ile geçiş kontrol sistemi bulunan işyerlerinde bulaş riskine karşı temassız sistemlerin kullanılması veya geçici süre ile bu sistemlerin kullanılmaması,
  • Sosyal mesafe kuralına uygun geçiş işaretlemeleri yapılarak mesafenin korunması, yığılma ve kalabalıklaşmanın önlenmesi,
  • Çalışanların işe girişlerinde temassız ateş ölçer ile ateşlerinin ölçülmesi,
  • Ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikâyeti olan çalışanların işyeri sağlık personeline, bulunmaması durumunda doğrudan sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesinin sağlanması,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Çalışma ortamı (I)

  • Yeni koronavirüs salgını dikkate alınarak risk değerlendirmesi ve acil durum planlarının güncellenmesi,
  • Sosyal mesafe kuralı gözetilerek çalışma yöntem ve şekillerinin yeniden gözden geçirilmesi, mümkün olduğu durumlarda bu kurala uygun iş organizasyonu yapılması,
  • Ara dinlenmeleri ve yemek molalarını da kapsayacak şekilde çalışma süreleri içinde çalışanların birbirleriyle etkileşimlerinin asgari düzeyde olacak şekilde planlanması,
  • Çalışma alanında aynı anda bulunan çalışan sayısının asgari oranda tutulması için planlama yapılması, mümkün olması halinde uzaktan çalışma gibi yöntemlerin tercih edilmesi,
  • Çalışma ortamının uygun ve yeterli düzeyde havalandırılmasının sağlanması,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Çalışma ortamı (II)

  • Ekranlı araçlar ve ilgili parçaları ( klavye, mouse, ortak telefon, diyafon, mikrofon vb) dahil olmak üzere kullanılan tüm ekipmanın ve çalışma ortamı hijyeninin sağlanması amacıyla farklı kullanıcılar tarafından kullanıldıkça sık aralıklarla dezenfekte edilmesi,
  • İşin yürütümüne engel olmayacak ve bulaşma riskini azaltacak şekilde uygun kişisel koruyucu donanımların seçilip kullanılması,
  • Asansörlerin mümkün olduğunca kullanılmaması, zorunlu hallerde içerisinde sosyal mesafe kuralına uygun kişi sayısı ile sınırlandırılması ve temas edilen yüzeylerin sıklıkla dezenfekte edilmesi,
  • Sosyal mesafe kuralı çerçevesinde tokalaşma, sarılma gibi davranışlarda bulunulmaması ve ellerle yüz bölgesine temas edilmemesi,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Çalışma ortamı (III)

  • Çalışma ortamına elle temas edilmesine gerek duyulmayan yeterli sayıda çöp kutularının yerleştirilmesi
  • Tuvalet, banyo ve lavabolarda yeterli miktarda kişisel hijyen malzemesinin bulundurulması, bu alanların kullanılmasından önce ve sonra kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına dikkat edilmesi ve buraların sıklıkla dezenfekte edilmesi,
  • Ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikayeti olan çalışanların işyeri sağlık personelinin işyerinde bulunması halinde yapılacak kontrolden sonra işe yönlendirilmesi, bulunmaması halinde doğrudan sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesinin sağlanması,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Çalışma ortamı (IV)

  • İş elbiseleri ile harici elbiselerin temasının önlenmesi ve ayrı yerlerde saklanabilmesine yönelik gerekli düzenlemelerin yapılması,
  • Temizlik ve atıkların boşaltılmasından sorumlu personel kişisel hijyenlerine ve uygun KKD kullanıma özen göstermesi,
  • Ortak kullanım alanındaki su sebilleri ve çay makinalarının mümkün olduğunca kullanılmaması, çalışanlara kapalı şişelerde su temin edilmesi,
  • Covid 19 şüphesi var ise bu kişi ile temas eden işyeri çalışanlarının belirlenmesi, çalışan ile temas etmiş kişilerin iletişim bilgileri kayıt altına alınması, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü’nün yönlendirmesine göre hareket edilmesi,

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Toplantı ve eğitimler

  • Toplantı ve eğitimlerin salgın bitene kadar ertelenmesi,
  • Yasal yükümlülükler nedeniyle ertelenmesi mümkün olmayan toplantı ve eğitimlerin uzaktan eğitim, telekonferans gibi yöntemlerle icra edilmesi,
  • Uzaktan eğitim gibi yöntemlerin uygulanamayacağı eğitimlerin ise sosyal mesafe ve hijyen kuralları göz önünde bulundurularak en az kişi ile icra edilmesi,
  • Çalışanlara korona virüsün yayılımının engellenmesine yönelik bilgilendirme faaliyetlerinin yürütülmesi, elektronik ortamdan mesajlar, medya paylasımı ya da uzaktan eğitim araçları ile yürütülmesi

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

 

Yemekhane ve dinlenme alanları

  • Yemekhane ve dinlenme alanlarında sosyal mesafe ve hijyen kuralları göz önünde bulundurularak sıra ve masa düzeninin uygun şekilde ayarlanması,
  • Mümkünse, yemeklerin ve içeceklerin tek kullanımlık kumanya şeklinde dağıtılması,
  • Yemekhane ve dinlenme alanlarının hijyeninin sağlanması amacıyla sık aralıklarla dezenfekte edilmesi,
  • Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin bol su ve sabun ile en az 20 saniye boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile ellerin kurulanması gibi kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına imkan veren düzenlemelerin yapılması,
  • Baharat, kürdan, tuz, kaşık, çatal, bıçak, bardak vb. malzemelerin tek kullanımlık olacak şekilde sunulmasının sağlanması,
  • Yemekhane görevlilerinin kişisel hijyen kurallarına uygun davranmasının ve uygun kişisel koruyucu donanımlarının sağlanması

ile ilgili işveren ve/veya vekiline önerilerde bulunurlar.

Açıklama

Bu dokümanda belirtilen hususlar işyerlerinde yeni koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında yürütülecek faaliyetlere ilişkin asgari gereklilikleri içermektedir. İşyerinin; faaliyet konusu, çalışan sayısı, çalışma ortamı, postalar halinde çalışma, kullanılan yöntemler gibi özeliklerine uygun olacak şekilde ilave tedbirlerin aldırılması ve yetkili merciler tarafından yapılan duyuruların takip edilmesi gerekmektedir.