Si ou gen yon randevou pou premye fwa nan ACNUR Tapachula, apati lendi 29 novanm nan yon ajan ACNUR ap gen pou kontakte w nan telefòn pou kontinye anrejistreman an.

Sant pou sèvi Refijye yo (CAR) ap resevwa de gwoup moun sèlman nan biwo a:

• Moun ki gen randevou pou vin siyen
• Moun ACNUR rele pou mande yo pase nan biwo a.

Si ou pa nan kategori moun sa yo, li pa nesesè pou pase nan Sant la.

Toujou branche kanal nou yo pou ka gen plis enfòmasyon:

• help.unhcr.org/mexico/ht/
• Facebok: ConfiaEnElJaguar

Èd ak sèvis nou bay nan Ajans Nasyonzini pou Refijye yo (ACNUR) gratis, pèsonn pa ka mande w yon bagay an retou pou sèvis yo oswa pou w patisipe nan pwogram sa yo.

Nan ACNUR, nou travay pou n pwoteje moun ki te kouri kite peyi yo paske lavi yo, sekirite yo, oswa libète yo te an danje. Nan okenn ka, nou pap mande w lajan oswa anyen pou sèvis nou.

Si w deja kòmanse demach ou yo nan COMAR, oubyen ou deja gen estati refijye nan peyi a, oubyen ou deja ap resevwa yon èd kèlkonk, nou ka:

• Ede w nan demach w ap fè nan COMAR ak demach w ap fè nan INM.
• Ba w sipò legal gratis si ka pa w la mande sa.
• Ba w èd pandan yon ti tan pou bezwen debaz yo.
• Ba w oryantasyon k ap pèmèt ou etidye oubyen kontinye etid ou, jwenn aksè ak sèvis sante, fòme tèt ou oubyen gen dokiman k ap pèmèt ou jwenn travay.
• Enfòme w sou demach ak sèvis yo bay nan peyi a.
• Mete w an kontak ak òganizasyon ansanm ak otorite yo pou w pwoteje lavi w, sekirite w ak entegrite w pandan ti tan w ap fè nan Meksik la.

Anplis de sa, nan ACNUR nou gen pwogram entegrasyon pou refijye yo kòmanse yon nouvèl vi nan Meksik.

Sonje, tout sèvis yo GRATIS.

N ap bay chak moun sèvis youn apre lòt. Bezwen chak moun diferan, e se poutèt sa èd ACNUR bay chak moun nan diferan tou.

W ap jwenn fason pou w kontakte nou la a.

Youn nan kesyon pifò moun ki patisipe nan Pwogram Entegrasyon ACNUR yo poze pi souvan se: poukisa yo ta dwe jwenn yon travay fòmèl pou yo kapab byen entegre yo nan sosyete meksikèn nan?

Lè w gen yon travay fòmèl se yon pwoteksyon pou ou menm ak fanmi w, paske yo pral jwi avantaj lwa travay la bay, tankou:

Yon salè ki estab

W ap santi w gen lapè paske w ap gen yon kòb fiks k ap rantre chak mwa k ap pèmèt ou pran swen fanmi w. Se patwon an ki ka deside anplwaye ou, selon konpetans ou ak konesans ou. Eksperyans nou genyen nan Pwogram Entegrasyon an montre n nan sant ak nan nò peyi a gen pi bon opòtinite pou moun jwenn travay ki peye yon salè minimòm chak mwa.

Sekirite ak estabilite finansye w ap genyen lè w gen yon salè fiks pral pèmèt ou gen yon pi bon kontwòl sou depans ou yo, e lè w gen bon abitid nan fason w jere kòb ou, w ap plis konn priyorite w ak priyorite fanmi w.

Sante, IMSS

Youn nan avantaj travay fòmèl la bay, li pèmèt ou menm ak fanmi w gen dwa pou w jwenn sèvis nan Enstiti Sekirite Sosyal Meksiken an (Instituto Mexicano del Seguro Social) (IMSS), tankou swen medikal, asirans matènite ak èd materyèl, pwoteksyon kont aksidan ak maladi nan kad travay ou, asirans pou moun ki andikape ak ka lanmò, pansyon ak gadri, elatriye.

Pou w jwenn avantaj sa yo, ou dwe ale nan klinik ki pi pre a pou w fè demach pou w enskri fanmi w. Si w bezwen plis enfòmasyon, ou ka konsilte lyen sa a: http://www.imss.gob.mx/conoce-al-imss/seguros-prestaciones

Lojman, INFONAVIT

Enstiti Fon lojman nasyonal pou travayè yo (Fondo Nacional de la Vivienda para los Trabajadores) (Infonavit) genyen kòm objektif pou fè respekte dwa ak lojman pou moun gen yon meyè kalite vi. Patwon w ap fè yon kontribisyon chak de mwa nan kont lojman w, sa ki egal a 5% nan salè w, e sa ap vin tounen yon ekonomi pou ou.

Lè w rive nan limit laj ki nesesè a, w ap kapab itilize ekonomi sa yo pou w jwenn kredi epi achte yon kay nèf oswa ize, bati oswa repare kay ou a, peye yon prè ipotèk, oswa amelyore pansyon w nan moman w ap pran retrèt ou.

Pou n jwenn plis enfòmasyon sou Infonavit, ou ka ale sou lyen sa a: https://portalmx.infonavit.org.mx/

Epitou, gen kèk travay fòmèl ki ofri bon alimantè, ki bay bon pou èd oswa kantin, ou ta dwe wè sa ak patwon w pou w konn tout benefis nouvo travay ou genyen an ba ou.

Travay fòmèl la se jis youn nan kondisyon pou w ka byen entegre w nan sosyete meksiken nan, si w vle konnen plis sou pwogram entegrasyon an ak benefis li genyen pou ou ak fanmi w, ou ka li sou sa la a.

Si w enterese patisipe nan Pwogram Entegrasyon Lokal la oswa si w gen kesyon sou li, sonje ou ka kontakte nou gratis sou tout tèritwa Meksik la, lè w rele nan 800 226 8769  oswa si w prefere kontakte nou sou WhatsApp nan +52 55 7005 5950, Ou ka mande El Jaguar tou sou Facebook paske imel la disponib pou Pwogram Entegrasyon an: [email protected], se la n ap byen kontan ede w.

Fè premye pa a, sonje lakay ou se kote ou ye a.

Pwogram Entegrasyon an ap chèche bay refijye yo ak moun k ap resevwa lòt kalite èd yo yon nouvo opòtinite pou yo viv nan Meksik, pou yo ka rive gen endepandans yo, epi entegre yo nèt nan sosyete a, pandan y ap bati avni yo nan peyi Meksik.

Atravè pwogram sa a, Ajans Nasyonzini pou Refijye yo (ACNUR), sosyete sivil la ak otorite meksiken yo ap ede w demenaje al nan yon lòt vil, kote w ka jwenn sekirite, travay, gen yon kay, swen sante ak edikasyon, pou w ka enstale w epi kòmanse yon nouvèl vi.

Kijan m ap fè konnen si m kapab patisipe?

Men kondisyon ou menm ak fanmi w dwe ranpli pou w antre nan pwogram nan:

• Yo dwe rekonèt ou kòm refijye oswa kòm yon moun ki gen pwoteksyon konplemantè nan COMAR.
• Ou dwe gen rezidans pèmanan ak CURP.
• Omwen yon manm nan fanmi an dwe gen plis pase 18 an, e li dwe gen anvi ak kapasite pou l travay.
• Li dwe konn pale espayòl.

E si w pa ranpli tout kondisyon yo? Pafwa, pwogram entegrasyon an aplike tou pou:

• Moun ki bay prèv COMAR rekonèt yo, men yo poko fè demach pou yo gen rezidans pèmanan.
• Moun ki deja mande pou yo vin gen estati refijye ak yon kat vizitè pou rezon imanitè ak CURP tanporè.

Fason pou w aplike

Si w vle aplike pou w fè pati Pwogram Entegrasyon Lokal la, ou dwe swiv etap sa yo:

1. Rele biwo ACNUR lan pou w pran randevou. Epitou, ou ka mande ekip Programa Casa Refugiados (PCR) oswa Komite Entènasyonal Sovtaj (IRC) ou deja gen kontak ak yo.
2. Ou dwe ale nan yon entèvyou nan ACNUR pou yo egzamine ka w la. Y ap gade ki fason yo ka ede w, epi y ap gade si ou menm ak fanmi w ka patisipe nan pwogram entegrasyon an. Nan entèvyou a, li pral trèzenpòtan pou w pale de nenpòt bezwen espesyal oswa sitiyasyon ki gen rapò ak ka w la ak ka fanmi w, konsa n ap jwenn yon pi bon èd.
3. Apre entèvyou a, y ap fè w konnen si yo te chwazi nou pou n patisipe nan pwogram nan, e nan ki vil fanmi w ka pi byen entegre yo.

Avantaj pwogram nan

Lè w patisipe nan Pwogram entegrasyon an, sa gen gwo avantaj pou ou menm ak fanmi w, objektif la se pou nou rive byen entegre nou yon fason ki pi senp ak bay satisfaksyon nan sosyete meksiken an, men avantaj ki pi enpòtan yo:

• Y ap ba w mwayen pou w jwenn transpò terès pou ou menm ak fanmi w ka ale nan vil y ap entegre nou an.
• Èd finansye pou w jwenn lajan pou w achte manje pou vwayaj ou.
• Lojman pou yon peryòd maksimòm 7 jou, annatandan ou jwenn yon kote pou w viv ak kè poze.
• Èd ekonomik tanporè pou ede w kouvri depans debaz yo pandan premye mwa a nan nouvo vil la. Kantite lajan an depann de kantite manm ki nan fanmi an.

Anplis de sa, y ap ba yo konsèy pou yo kapab:

• Chèche travay fòmèl
• Chèche opòtinite travay pou moun ki vle travay, epi kontinye etid yo
• Jwenn aksè ak sèvis sante yo
• Antre nan lekòl piblik yo
• Jwenn sètifika pou etid yo oswa reyalize yon mizajou akademik pou moun ki gen plis pase 15 an yo
• Jwenn aksè ak pwogram sosyal, tankou bank manje, aktivite kiltirèl, espò ak bous etid.
• Fè demach nan imigrasyon (jwenn konsèy sou kesyon legal si sa nesesè)

Li enpòtan pou n souliye menmsi n ap gen sipò ACNUR ak lòt òganis k ap kolabore ak nou yo, pou nou ka rive gen yon entegrasyon ki satisfezan, tout moun ki nan pwogram nan dwe pran responsablite yo, tankou kolabore nan chèche travay ak lojman nan nouvo vil yo ale a, pwofite opòtinite ak sèvis yo jwenn gras a PIL la, epi pa neglije dokiman yo oswa al itilize èd ekonomik nou resevwa yo.

Si w enterese patisipe nan Pwogram Entegrasyon Lokal la oswa si w gen kesyon sou li, sonje ou ka kontakte nou gratis sou tout tèritwa Meksik la, lè w rele nan 800 226 8769  oswa si w prefere kontakte nou sou WhatsApp nan +52 55 7005 5950, Ou ka mande El Jaguar tou sou Facebook paske imel la disponib pou Pwogram Entegrasyon an: [email protected], se la n ap byen kontan ede w.

Tout djòb nou jwenn gras a patisipasyon nou nan Pwogram Entegrasyon an se travay fòmèl.

Si w deja kòmanse demach ou yo nan nenpòt enstitisyon oswa òganizasyon, tankou COMAR, INM, ACNUR oswa CONECTA, li trèzenpòtan pou w gen yon imel pou w ka fè suivi ki nesesè yo. Sou Entènèt la, gen plizyè paj ki ofri sèvis imel gratis, tankou Gmail, Outlook oswa Yahoo!

Pou ouvri yon kont imel, ou dwe suiv etap tou senp sa yo:

• Premye sa ou gen pou w fè se konekte sou Entènèt sou yon òdinatè, tablèt oswa telefòn selilè. Ekri non youn nan sit Entènèt sa yo nan nenpòt sit Entènèt pou moun fè rechèch.
• Sou sit Entènèt yo a, w ap wè yon bouton ki make: “Crea una cuenta”. Klike.
• Suiv etap ki parèt sou ekran an pou w kreye kont imel ou a.
• Non itilizatè ou chwazi a pa dwe yon non ki anrejistre sou sit Entènèt sa a deja. Apre sa, antre yon modpas. W ap bezwen kenbe enfòmasyon sa yo nan tèt ou, oubyen ekri yo pou w pa bliye yo.
• Y ap mande w kèk enfòmasyon pèsonèl e y ap mande w pou w aksepte kondisyon sèvis y ap bay la, sa gen ladan l anrejistre oubyen itilize enfòmasyon pèsonèl ou.
• Si w aksepte kondisyon yo, w ap wè espas pou w resevwa epi voye imel la parèt sou ekran an.

Pou w kapab konekte sou bwat imel ou alavni, w ap bezwen note adrès imel ou a ak modpas ou.

Lè w bay lòt moun oswa yon òganizasyon imel ou, w ap kapab resevwa enfòmasyon epi voye enfòmasyon, tankou mesaj tèks, dokiman oswa foto.

W ap wè etap yo nan videyo sa a:

https://fb.watch/v/31klRIsS1/

Nan tèks sa a, n ap reponn kèk nan kesyon kominote a poze.

1. Ki sa ACNUR ye?

ACNUR se Ajans ONI pou refijye yo. Li gen manda pou l dirije epi kowòdone aksyon entènasyonal pou pwoteksyon refijye yo nan lemonnantye. N ap ede plizyè milyon moun ki oblije kite peyi yo sove lavi yo, epi vin gen yon pi bon avni.

2. Sa k fè imigran yo diferan ak refijye yo?

Refijye yo se moun ki sove anba konfli ame, sitiyasyon vyolans oswa pèsekisyon e ki pa ka retounen nan peyi yo paske lavi yo an danje. Yo diferan ak imigran akoz rezon ki fè yo kite peyi yo; An jeneral, imigran yo fè sa pou rezon ekonomik, oubyen pou ka ansanm ak fanmi yo, men se pa paske lavi yo an danje, e se volontèman yo kite peyi yo. Nan ka refijye yo, yo pa kite peyi yo volontèman, yo fè sa pou yo sove lavi yo.

3. Ki jan ACNUR ede refijye yo?

Si yon moun ap fè demach nan COMAR oubyen yo deja rekonèt li kòm yon refijye, ACNUR ansanm ak òganizasyon nan sosyete sivil la ap kolabore pou:

• Ba w enfòmasyon sou demach ak sèvis yo bay nan peyi a.
• Akonpaye w nan demach w ap fè nan COMAR ak demach ou yo nan INM.
• Ba w sipò asistans legal gratis si ka pa w la mande sa.
• Ba w èd pandan yon ti tan pou bezwen debaz yo. Sa ap pèmèt gen mwens moun k ap viv nan lari.
• Ba w oryantasyon k a pèmèt ou etidye oubyen kontinye etid ou, jwenn aksè ak sèvis sante, fòme tèt ou oswa gen dokiman k ap pèmèt ou jwenn travay.
• Mete l an kontak ak kèk òganizasyon ak otorite yo pou pwoteje lavi l, sekirite l ak entegrite l pandan ti tan l ap fè nan Meksik.

Anplis de sa, ACNUR gen pwogram entegrasyon pou refijye yo kòmanse yon nouvèl vi nan Meksik. Pa egzanp, ACNUR ede moun yo rekonèt kòm refijye e ki deplase ale nan yon lòt vil kòm moun ki gen pi gwo posiblite pou yo jwenn travay ak sèvis. Depi lè pwogram nan te kòmanse an 2016, plis pase 10,000 moun te relokalize nan vil ki nan sant ak nan nò Meksik.

4. Ki kalite èd ACNUR bay otorite yo ak kominote lokal yo?

ACNUR ede kominote lokal ki resevwa refijye yo gras a diferan pwojè ki pèmèt moun viv ansanm nan lapè, nan domèn tankou edikasyon, sante, espò ak enfrastrikti. Gras a pwojè sa yo, refijye yo ak kominote yo kapab patisipe nan aktivite ki ankouraje yo byen viv ansanm.

Pa egzanp, nan Palenque, Chiapas, men kèk aktivite yo te fè:

• Enstalasyon 70 lanp ekleraj piblik nan PakalNa.
• Livrezon 118 òdinatè nan lekòl nan Palenque; ladan yo, gen 58 ki te ale nan koloni PakalNa.
• Livrezon 2 òdinatè pou Ajans Oksilyè Minisipal PakalNa a, pou ede yo aprann pi byen òganize yo.
• Livrezon anbilans nan Palenque.
• Konstriksyon yon dom k ap vin yon tribinal santral nan Francisco León, Ocosingo.

5. Pou ki sa gen plis refijye nan kominote mwen an chak jou?

Nan dènye ane yo, peyi Amerik Santral yo te fè fas ak sitiyasyon vyolans ki te fòse plizyè milye moun kite peyi yo pou chèche pwoteksyon, e Meksik vin tounen yon destinasyon pou anpil nan moun sa yo. Pifò moun ki mande azil nan Meksik fè sa nan sid peyi a. Ni ACNUR ni COMAR pap ede moun vin Meksik.

6. Èske dokiman COMAR bay imigran yo pwoteje yo kont otorite yo?

Non.

Sètifika COMAR bay la montre yon moun deja kòmanse demach li yo e moun sa a bezwen pwoteksyon antanke refijye, epi li pa kapab retounen nan peyi kote l soti a.

Yon lòt bò, sètifika COMAR la endispansab pou w fè Kat Vizitè pou Rezon Imanitè a nan Enstiti Nasyonal Migrasyon an (INM), ki se enstitisyon k ap regilarize sejou w nan Meksik. Sètifika ki montre ou deja kòmanse demach yo pa yon dokiman ki fè w legal antanke imigran.

Dapre lalwa, sètifika COMAR bay pou moun ki kòmanse demach yo ak kat vizit pou rezon imanitè a pral pèmèt yo gen dwa pou yo fè aktivite tankou travay, jwenn edikasyon, sante, lojman, elatriye.

7. Èske moun ki fè demann pou l vin gen estati refijye nan COMAR la oswa moun yo rekonèt kòm refijye yo gen kèk iminite oswa pwoteksyon kont otorite yo, lapolis, elatriye?

Non.

Moun ki mande pou yo gen estati refijye yo sèlman gen pwoteksyon pou yo pa retounen nan peyi yo, men si yo komèt yon krim, y ap gen menm tretman ak nenpòt moun nan Meksik, epi si yo fè sa, y ap ba yo sanksyon yo merite a.

8. Èske ACNUR ka pwoteje yon moun ki fè demach pou l gen estati refijye oswa yon refijye pou lapolis pa arete l?

Non.

ACNUR ap travay pou pwoteje moun ki sove kite peyi yo, men li pap kapab pwoteje aplikan oswa refijye yo si yo komèt yon krim. Tout moun k ap viv nan peyi Meksik dwe respekte lwa peyi a.

Nan peyi Meksik, ACNUR pa bay dokiman ki pwoteje kriminèl, oubyen ki regilarize sitiyasyon moun.

9. Si yon imigran oswa yon refijye an danje, oubyen si li gen yon pwoblèm legal ak kominote kote l ap viv la, kot ki moun pou l ale?

Otorite lokal yo, lapolis. Si w an danje, ou ka rele 911 epi mande èd. ACNUR ak COMAR kapab sèlman ba w enfòmasyon sou lwa ki an vigè nan Meksik yo. Anplis de sa, si ka w la mande sa, ACNUR kapab ede w pran kontak ak avoka ki ka ede w gratis.

10. Si yon moun k ap fè demach pou l vin yon refijye, oubyen yon refijye, gen pwoblèm ak leta, se pa ak imigrasyon, sa vle di li fè yon krim, èske ACNUR ak COMAR kapab ede l?

Non.

L ap gen pou l peye konsekans aksyon l yo jan lalwa peyi Meksik mande sa pou kounye a. UNHCR ka ede w pran kontak ak Enstiti Federal Defans Piblik (Instituto Federal de la Defensoría Pública) (IFDP) pou w ka jwenn èd legal.

Yon moun ki te oblije kite peyi l paske li an danje. Dapre Lwa sou Refijye yo, pwoteksyon konplemantè ak azil politik, nan Meksik yon refijye se yon moun ki:

• Pè pou yo pa pèsekite l akoz ras li, relijyon l, nasyonalite l, sèks li, ran sosyal li, oswa opinyon politik li.
• Li pa nan peyi li, epi li pa gen pwoteksyon.
• Li te kouri kite peyi l paske lavi l, sekirite l, oswa libète l te menase akoz vyolans ak konfli ki gen nan peyi l.
• Li an danje, oubyen l ap viv youn nan sitiyasyon ki vin apre yo:
• Ekstòsyon, asèlman, vyolans fizik oswa seksyèl gang oswa gwoup ame fè.
• Yo ba l kou, fè presyon sou li, e yo fè vyolans fizik sou li akoz sèks li, oryantasyon seksyèl li, oswa paske li di li se gason oswa fi. Pa egzanp, moun LGBTI yo.
• Menas, kou oswa vyolans seksyèl yon mennaj, mari/madanm, ansyen mennaj, ansyen mari/madanm, fanmi, oswa lòt moun fè sou moun.
• Yo te pran kay li oswa tout sa l genyen.
• Yo oblije al nan pwostitisyon oswa marye kont volonte yo.

Nenpòt etranje ki sou tèritwa Meksik e ki pè retounen nan peyi l pou rezon sa yo kapab mande pwoteksyon nan men gouvènman meksiken an kòm refijye.

Refijye yo ka ret viv nan Meksik yon fason ki legal, san pwoblèm.

Malerezman, vyolans sou fanm se yon bagay ki kontinye rive trè souvan. Pami fòm vyolans yo plis fè sou medam yo, gen vyolans fizik ak vyolans seksyèl, e anpil fwa vyolans sa yo se mennaj oswa mari fi a, oswa yon ansyen mennaj, yon ansyen mari, ki fè yo. Yo rele vyolans sa a “vyolans domestik” tou. Nan relasyon koup yo, yo fè anpil vyolans sikolojik oswa vyolans emosyonèl tou, epi li ka difisil pou moun wè sa.

Li ka difisil pou medam ki nan yon relasyon ki gen vyolans konprann yo viktim yon kalite trètman ki pa akseptab: se ka akoz chagren, paske yo vin abitye ak relasyon an, oubyen pafwa, paske yo pè. Men kèk egzanp vyolans domestik oswa vyolans nan koup fanm konn viktim:

• Mennaj oswa mari a ap joure yo oswa ofanse yo san rete
• Y ap kontwole kò yo – ki lè oswa ki sa pou yo manje, ki lè pou yo ale nan twalèt ou pa
• Y ap kontwole soti yo – kote pou yo ale ou non, kenbe yo fèmen anndan kay
• Y ap kontwole kontak yo genyen ak zanmi ak fanmi yo
• Y ap kontwole fason yo fè lajan, oswa posiblite yo gen pou yo travay poukont yo
• Ba yo kalòt, oswa yo frape yo nan figi
• Voye bagay dèyè yo
• Pouse yo oswa yo rale yo nan cheve
• Ba yo kout pwen oswa kout nenpòt bagay
• Ba yo kout pye, trennen yo
• Toufe yo nan gagann
• Fè espre yo boule yo
• Menase yo ak revòlvè, kouto, oswa lòt zam; itilize nenpòt nan zam sa yo kont fi a
• Fòse yo fè sèks san yo pa dakò
• Fè sèks paske yo pè sa mennaj oswa mari yo ka fè
• Fòse yo fè yon zak seksyèl yo konsidere ki degradan oswa ki imilyan

Anplis de domaj fizik ak emosyonèl fanm yo sibi, vyolans lan afekte anviwònman fanmi an tou ak byennèt pitit fi ak pitit gason yo. Lè timoun yo ak jèn yo temwen zak vyolans, sa ka afekte tou, epi yo ka viktim menm zak sa yo.

Gen plizyè òganizasyon ki bay konsèy sikolojik e menm konsèy jiridik pou fanm k ap soufri akoz vyolans domestik e ki vle soti ladan l.

Si w konnen yon moun y ap fè vyolans sou li, kontakte ACNUR pou yo ka ba w enfòmasyon sou òganizasyon sa yo:

Tel. 800 226 8769

WhatsApp: +52 55 7005 5950

Vyolans sou fanm pa yon bagay ki natirèl. Vin jwenn nou pou w mete yon fen nan sa!