Türkiye ulusal yasalarına göre, Türkiye’deki tüm çocuklar, yabancılar da dahil olmak üzere (uluslararası koruma başvuru sahipleri, uluslararası koruma statüsü sahipleri ve geçici koruma altındakiler de dahil) ilköğretim ve ortaöğretim hakkına ücretsiz olarak sahiptir. Eğitimin çocukların gelişimi ve sosyal uyumu için önemli olmasının yanı sıra, bilişsel büyümeyi teşvik eder ve dil becerilerini geliştirir. Ayrıca, eğitim çocukların yerinden edilme dahil olmak üzere zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olur.

Türkiye’de ne kadar süre kalmayı planladığınızdan bağımsız olarak, çocuklarınızın okula gitmesi önemlidir! Başka bir ülkeye yerleşmeyi veya kendi ülkenize geri dönmeyi umsanız bile, Türkiye’deki zamanı çocuklarınızın sosyal ve akademik olarak yeni bir eğitim sistemine uyum sağlamalarına yardımcı olacak becerileri geliştirmek için kullanmanız önemlidir. Çocuklarınızın okuldan uzak kaldığı süre uzadıkça, bu durum daha zor hale gelir.

Türkiye’de temel eğitim;

• Zorunludur,
• Ücretsizdir,
• 4+4+4 sistemi ile uygulanır,
• Ailelerin çocuklarını okula kayıt ettirmesi zorunludur,
• Çocukların 12 yıl boyunca okula devam etmeleri gerekir.

Uluslararası koruma altındaki okul çağındaki Çocuklarınızın okula gitmesi ve okula devam etmesi önemlidir!  Aksi halde, ailelere ciddi yaptırımlar uygulanır. Türkçe bilmemek okula kaydın önünde bir engel değildir.

Çocuğunuzun liseye devam etmesi gereklidir. Düz liselerin yanısıra, çocuğunuzun meslek edinebileceği liseler de mevcuttur. Mesleki ve Teknik eğitim lise düzeyinde üç tip okulda verilmektedir: Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, Çok Programlı Anadolu Liseleri ve Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM). Çocuğunuzun bu liselerde ve merkezlerde okuması halinde PIKTES+ (Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi) burslarından faydalanması mümkündür. PIKTES+ ile ilgili ayrıntılı bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Özel eğitim ihtiyacı olan bir çocuğunuz varsa; Rehberlik ve Araştırma Merkezlerine (RAM) başvurmanız gerekmektedir. RAM’ların listesine şu linkten ulaşabilirsiniz: orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/kurum.asp. Başvurudan önce hastanelerden Çocuklar için Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) edinmiş olmanız önemlidir.

Çocuklarınızı okula nasıl kaydettirebilirsiniz?

Çocuklarınızın bir Türk okuluna kaydolması için en yakındaki okula ya da İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne (veya bazı iller için İl Milli Eğitim Müdürlüğü) başvurmanız gerekmektedir. İkametgaha yakın yerdeki okullara kayıt yapılır. Adres bilgisine göre çocuğunuzun kayıt yaptırması gereken anaokulu/ilkokul ve ortaokul bilgisine e-okul sistemi üzerinden erişebilirsiniz. E-Okul sistemine şu linkten ulaşabilirsiniz: https://e-okul.meb.gov.tr/

Bir devlet okuluna kaydolmak için aşağıdaki belgeler gereklidir:

• Göç İdaresi İl Müdürlüğü tarafından verilen geçerli Uluslararası koruma başvuru sahibi, Uluslararası koruma statü sahibi kimliği ya da geçici koruma kimliği,
• ikametgah kaydı (zorunlu değildir, ulusal veri tabanında ilgili bilgi yoksa ikametgah kaydı gerekir. Nüfus müdürlüğü veya muhtardan alabilirsiniz.),
• okulun isteyebileceği diğer belgeler (denklik belgesi, Transkript, diploma vs.).

E-Denklik

Çocuğunuzun önceki eğitim geçmişi hakkında herhangi bir belgesi varsa denklik işlemlerine tabi tutulursunuz. Denklik işlemleri online yapılmaktadır. İşlemler şu şekildedir;

• https://edenklik.meb.gov.tr/?culture=tr-TR üzerinden talimatları izleyerek ve gerekli belgeleri eklemeniz gerekmektedir,
• başvurunun sonunda sistem, size bir randevu (tarih ve saat) verecektir,
• randevu saatinde belirtilen yerde hazır beklemeniz gerekmektedir,
• denklik merkezlerindeki randevunuza belgelerin aslını götürmeniz gerekmektedir,
• denklik merkezleri, karar verme sürecinde merkezdeki Talim Terbiye Kurulundan görüş ister,
• sürecin sonunda üç tane karar verilir; denklik, denklik reddi, seviye tespit sınavı.

Denklik belgesi için başvuruda bulunurken teslim edilen belgelerin il veya ilçe Milli Eğitim Müdürlüğü kapsamındaki Denklik Merkezleri tarafından merkeze gönderilmesi ve değerlendirilmesi ağır iş yükü nedeniyle birkaç hafta sürebilir. Belgelerin noter onaylı olması önemlidir!! Denklik komisyonu belgelerin ve/veya bilgilerin yetersiz olması halinde ek belge ve/veya bilgi talep edebilir.

Eğer eğitim geçmişine dair herhangi bir belgeyi, savaş, afet ve/veya sığınma başvurusu sürecleri nedeniyle elde edememişseniz;

• Çocuğunuz, denklik işlemleri için Seviye Tespit Sınavı’na tabii tutulabilir,
• ilkokul öğrencileri için seviye tespit sınavı yapılmamaktadır. Beyan üzerine belirleme yapılır.

PIKTES+

PIKTES+ Projesi kapsamında bulunan uyum sınıfları, Türkçe bilmeyen ya da Türkçe dil düzeylerini geliştirmeye ihtiyacı olan öğrencilere eğitim imkanı sunmayı amaçlar. Bu sınıflardan ya da projenin diğer tüm aktivitelerinden uluslararası koruma altındaki ve geçici koruma altındaki çocuklarınız da yararlanabilir.

Ayrıca, PIKTES+ Projesi kapsamında, projenin yürütüldüğü illerde Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin, Çok Programlı Anadolu Liselerin (meslek programındaki öğrenciler) ve MESEM’lerin ( Mesleki Eğitim Programlarının) 9., 10., 11. ve 12’nci sınıf düzeylerinde öğrenim gören; uluslararası koruma ve geçici koruma altındaki öğrenciler dahil olmak üzere yabancı uyruklu ve Türk öğrencilere Mesleki ve Teknik Eğitim Bursu sağlanmaktadır. Burs duyurularını şu adresten takip edebilirsiniz: https://piktes.gov.tr

Eğitime yönelik mali destek (Anaokulundan 12. Sınıfa kadar)

Yabancılar için Şartlı Eğitim Yardımı (YŞEY) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB), Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Türk Kızılay tarafından uygulanmaktadır. Bu programdan, uluslararası koruma ve geçici koruma altındaki çocukların aileleri de yararlanabilir. Program, 2003 yılından beri ASHB tarafından Türk vatandaşları ve Türkiye’de yaşayan yabancılar için uygulanmakta olan ulusal Eğitim İçin Şartlı Nakit Transferi programının bir uzantısıdır. Program kapsamında, kriterleri karşılayan ailelere, çocuklarının (anaokulundan 12. sınıfa kadar) okula düzenli olarak gitmesi şartıyla nakit yardımı yapılmaktadır.

Başvuracak kişilerin Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne kayıtlı olması, MERNİS veritabanına kayıtlı olması gerekmektedir. Ödemeleri düzenli alabilmek için başvuru sahiplerinin, programın uygunluk kriterlerini karşılamaları ve çocuklarını düzenli olarak okula göndermeleri zorunludur.

Uygunluk kriterleri şu şekildedir:

• Türkiye’de geçici koruma altında ya da uluslararası koruma altında olmak ve kamp dışında yaşamak,
• başvuru zamanında gelirden ve sosyal güvenlikten mahrum olmak,
• ailede en az okula giden bir çocuk olması.

Bu programa başvurmak isterseniz, lütfen ilinizde veya ilçenizde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (SYDV) veya Türk Kızılayı Hizmet Merkezleri’ne başvurun. Yeni bir adrese taşınırsanız, kesintisiz yardım almanızı sağlamak için mevcut ilinizde veya ilçenizdeki SYDV veya HKM’ye derhal bilgi verin.

ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ

ÜNIVERSITEYE KABUL

Geçici koruma altındaysanız ve üniversite eğitimi almak istiyorsanız, Türkiye’deki üniversitelerde eğitim görebilirsiniz. Türkiye’de üniversite eğitimi almak için önce Türkiye Yurtdışından Öğrenci Kabul Sınavı (TR-YÖS)’na girmeniz gerekmektedir; bu sınav, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yılda iki kez merkezi olarak uygulanır. Türkiye’deki üniversitelere kayıt yaptırmak isteyen öğrenciler bu sınava başvurmalıdır. Sınavla ilgili duyurulara ve bilgilere ÖSYM’nin web sitesinden (https://www.osym.gov.tr) ulaşabilirsiniz. Harç ücretleri üniversitelere, seçtiğiniz program ve fakültelere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Öğrenciler ayrıca ulaşım, eğitim materyalleri ve yaşam masraflarını da karşılamak zorundadırlar.

Türkiye’de önlisans ve lisans programlarına kayıt yaptırmak isteyen öğrencilerin aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir:

• Geçici koruma kapsamında İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından verilen geçerli bir yabancı kimlik kartına (99’la başlayan numaralı) sahip olmak,
• 12. sınıfı tamamlamış olmak ve bunu belgelemek,
• ÖSYM tarafından yapılan TR-YÖS sınavına girmek,
• Gerekli belgeleri sağlamak.

Türkiye’de yükseköğrenimden sorumlu yetkili kurumlar Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB)’dır. Üniversite başvuruları ve mali destekle ilgili duyurulara bu kurumların web sitelerinden (https://www.yok.gov.tr, https://ytb.gov.tr) ulaşabilirsiniz. Ayrıca, üniversitelerin web sitelerinde yabancı öğrenciler için akademik programlar ve başvuru koşulları hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Suriye’de veya başka ülkede üniversite eğitimine başlayıp tamamlayamayan öğrenciler, geçmişte aldıkları derslerin (kredilerin) tanınmasını üniversitelerden talep edebilirler. Suriye’de veya başka ülkede tamamlanan derslerin tanınıp tanınmayacağına her üniversite kendi karar verir ve bu, bir bölümden diğerine farklılık gösterebilir. Denklikle ilgili bilgilere YÖK’ün web sitesinden (https://denklik.yok.gov.tr) ulaşabilirsiniz.

YÜKSEKÖĞRENİM İÇİN MALİ DESTEKLER

Türkiye’de yükseköğrenim eğitimi almak isteyen geçici koruma altındaki Suriyeli öğrencilere burs sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunmaktadır. Bu kuruluşlar arasında YTB, UNHCR, Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (ICMDP) ve Sivil Toplum Kuruluşları yer almaktadır.

UNHCR, YTB ile ortaklaşa Albert Einstein Alman Akademik Mülteci Girişimi olarak bilinen DAFI Burs Programını uygulamaktadır. DAFI Bursları, konaklama, yiyecek, ulaşım, eğitim materyalleri ve kayıt ve öğrenim ücretleri gibi geniş bir yelpazedeki masrafları karşılamaya katkıda bulunmaktadır. UNHCR ayrıca, YTB ile ortaklaşa Türk üniversitelerine kayıtlı geçici koruma altındaki Suriyelilere dönem bazlı nakit destek (Yükseköğrenime Yönelik Hibe Desteği) sağlamaktadır.

DAFI Bursu veya Yükseköğrenime Yönelik Hibe Desteği ile ilgilenen öğrenciler, uygunluk kriterleri ve süreçleri hakkında duyuru ve bilgilere YTB web sitesi, UNHCR HELP web sitesi veya sosyal medya hesaplarından ulaşabilirler. UNHCR ayrıca, DAFI Bursları veya Yükseköğrenime Yönelik Hibe Desteği ile ilgilenen öğrencilere, her yıl açık bir çağrı olmayabileceğinden Türkiye Bursları’na da başvurmalarını tavsiye etmektedir.

DİĞER MALİ DESTEKLER

Öğrenciler, ICMPD’nin AB Bursları olarak adlandırılan burs programından da yararlanmak için başvuruda bulunabilirler, şartlar şunlardır:

• Geçici koruma altında olmaları,
• Ankara, Kayseri, Eskişehir, Konya, Trabzon, Karabük, Samsun, İzmir, Erzurum, Adana, Mersin, Hatay, Elazığ, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Malatya, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Mardin, Van, İstanbul, Bursa illerinden birinde eğitim görüyor olmaları,
• Başarı ve diğer kriterleri karşılamaları,
• 4 yıllık lisans, tezli veya tezsiz yüksek lisans ya da doktora öğrencisi olmaları.

AB Bursları hakkında bilgiye şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: (https://euburs.org).

Uygun adayların başvuruları, akademik durumları, nitelikleri, akademik ilgi alanları ve sosyal etkinliklere katılım gibi bir dizi kriter temelinde Burs Ofisleri tarafından dikkatlice incelenecektir.

Ayrıca, YTB’nin Türkiye Bursları sayfasını düzenli olarak takip etmenizi öneririz. Türkiye Bursları, Türkiye’de yabancı öğrencilere yönelik geniş bir burs yelpazesi sunan bir burs programıdır. Bu programa şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: (https://ytb.gov.tr/daireler/uluslararasi-ogrenciler/turkiye-burslari).

Uluslararası koruma başvuru sahipleri, uluslararası koruma statüsü sahipleri ve geçici koruma altındaki kişiler, Türkiye’deki üniversitelere katılma hakkına sahiptir. Standart üniversite seçeneğine ek olarak, Türkiye’de çevrimiçi ya da açık öğrenim eğitimi sağlayan kurum ve internet siteleri aşağıda verilmiştir.

Üniversite Eğitimi:

Türkiye’de üniversite okumak istiyorsanız, açık öğretim olanaklarından faydalanabilirsiniz. Açıköğretim, kampüse gelme zorunluluğunun olmadığı, sanal ortamda ders modüllerinin izlenebildiği bir üniversite eğitim türüdür.

Anadolu Üniversitesi, açık öğretimde geniş seçenekler sunmaktadır. Anadolu Üniversitesi’nde okumak için sınav girmek ve harç ödemek gerekmektedir. Anadolu Üniversitesi tarafından verilen derece ve diplomalar Türkiye’de ve uluslararası alanda tanınmaktadır. Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi de uzaktan yükseköğretim programları aracılığıyla üniversite eğitimi sunmaktadır.

Örgün Eğitim Seviyesinde Çevrimiçi Eğitim:

Türkiye’de açıktan ilkokul ve ortaokul okumak mümkündür.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın uzaktan eğitim internet sitesi, ilkokul ve ortaokul düzeyindeki öğrencilere çevrimiçi kitaplar ile ücretsiz bir şekilde eğitimlerini destekleme imkanı sunmaktadır.

Sertifika Programları ve Diğer Çevrimiçi Eğitim Olanakları:

Türkiye’deki üniversiteler çevrimiçi sertifika programları da sunmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi, yabancı dil ve mesleki alanlarda uzaktan eğitim programlarına sahiptir. Diğer çevrimiçi sertifika programlarına sahip üniversiteler buradan incelenebilir.

YTB Akademi, Türkçe dilinde, İngilizce A1 seviyesinde, stres yönetimi, takım çalışması ve özgeçmiş hazırlama gibi konularda online kurslar sunmaktadır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin uzaktan eğitim platformu, çeşitli mesleki alanlarda uzaktan eğitim fırsatı sunmaktadır. Bu kurslar, veri tabanı tasarlama, ahşap boyama ve kıyafet dikimi gibi çeşitli mesleki alanları içermektedir.

University of the People, Coursera, Udemy gibi farklı kurumlar çevrimiçi programlar sunmaktadır. Bu programların çoğu Türkiye’de resmi olarak tanınmamaktadır, ancak öğrencilerin bilgi tazelemesi ve üniversiteye hazırlanmalarına yardımcı olması açısından yararlıdır.

Yaygın eğitim, yaşam boyunca devam eden bir eğitim modelidir. Belli bir amaca yöneliktir, müfredat vardır; ancak örgün eğitimden farklıdır. Türkiye’de yaygın eğitim Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü bünyesindeki Halk Eğitim Merkezlerinde (HEM) verilmektedir.

HEM’lerde, beceri kazandırma ve mesleki ve Teknik eğitim kursları ücretsiz verilidir. Bu kurslara kayıt yaptırmak için Uluslararası koruma kimliğinizin ya da geçici koruma kimliğinizin olması gerekir. Kursların açılması için en az 12 kişi olmalıdır.

UNHCR Türkiye, 20 ilde 35’ten fazla Halk Eğitim Merkezi’nde tekstil, nakış, aşçılık, pastacılık, kuru temizleme, ayakkabıcılık, kuaförlük, seramik, kuyumculuk, marangozluk ve sedef işçiliği gibi geniş çaplı mesleki ve teknik kursları desteklemektedir. Dolayısıyla, bu gibi kurslara katılarak mesleğe hazırlanabilir, iş alışkanlıkları geliştirebilir, aktif bir üretici durumuna gelebilir, hatta bir iş yerinde çalışacak veya kendi işinizi kuracak kadar bilgi beceriye sahip olabilirsiniz. Ayrıca, belediyeler bünyesinde de mesleki ve Teknik eğitim kursları verilmektedir.

Türkçe öğrenmek, Türkiye’de kaldığınız süre boyunca yaşamınızı sürdürmeniz açısından temel bir beceridir. Türkçe öğrenmek günlük hayatı ve basit işleri (alışveriş, toplu taşıma kullanma) kolaylaştıracak, aynı bölgede yaşayan başka kişilerle arkadaşlık kurulmasına olanak sağlayacak ve acil durumlarda (doktor veya polisle iletişim kurma) yardımcı olacaktır.

Halk Eğitim Merkezleri tarafından ücretsiz Türkçe kursları verilmektedir. Kursa kaydolmak için lütfen bulunduğunuz ildeki ya da ilçedeki Halk Eğitim Merkezine başvurun.

Anadolu Üniversitesi, başlangıç düzeyinde (A1) ve temel düzeyde (A2) ücretsiz, çevrimiçi Türkçe dil kursları sağlamaktadır. Bu kurslar, Türkçe öğrenmek isteyen herkese açıktır. ANA-DİL Türkçe dil programı hakkında daha fazla bilgi almak ve programa kayıt yaptırmak için Anadolu Üniversitesi’nin ANA-DİL Türkçe programının internet sitesine buradan erişebilirsiniz

Yunus Emre Enstitüsü (YEE) başlangıç düzeyinden (A1) ileri düzeye (C1) kadar çevrimiçi Türkçe dersleri sağlamaktadır. Dersler, esnek bir yapıda sunulduğu için, YEE’nin “Uzaktan Türkçe Öğrenim Portalı” öğrencilerin kendilerine uygun hızda ve istedikleri yerden Türkçe öğrenmelerine olanak tanımaktadır. Bu konuda daha fazla bilgiye şuradan erişebilir ve program için kayıt yaptırabilirsiniz

Ek olarak, Belediyeler de Türkçe dersleri vermektedir.