اطلاعات برای افراد بدون تابعیت در تاجیکستان

تاجیکستان هنوز قانون مشخصی در مورد بی‌تابعیتی ندارد، اما افراد بدون تابعیت می‌توانند از طریق رویه‌های عمومی اقامت و اسناد هویتی که توسط وزارت امور داخلی (MIA)، به ویژه سرویس ثبت گذرنامه، اداره می‌شود، برای وضعیت قانونی درخواست دهند.

مرحله ۱. با مرجع مربوطه تماس بگیرید

برای شروع این فرآیند، با سرویس ثبت گذرنامه وزارت امور داخلی تماس بگیرید و اعلام کنید که بی‌تابعیت هستید و می‌خواهید وضعیت خود را قانونی کنید.

• در دوشنبه، می‌توانید از اداره ویزا و ثبت نام یا اداره شهروندی و کار با پناهندگان (DCWR)، واقع در خیابان آبای شماره ۲، دوشنبه، استعلام کنید.
• در مناطق دیگر، به اداره ثبت گذرنامه پلیس محلی مراجعه کنید.

ممکن است از شما خواسته شود فرم درخواست را تکمیل کنید یا بیانیه کتبی ارائه دهید که توضیح دهد چگونه بی‌تابعیت شده‌اید یا چرا تابعیت ندارید.

مرحله ۲. مدارک پشتیبان را تهیه و ارسال کنید

شما باید هرگونه مدرکی که هویت شما را تأیید می‌کند و عدم تابعیت شما را نشان می‌دهد، ارائه دهید. این مدارک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گذرنامه قدیمی شوروی (در صورت وجود) یا شناسنامه.
• نامه یا گواهی از سفارت یا کنسولگری خارجی که تأیید کند شما شهروند آنها نیستید.
• مدرک اقامت در تاجیکستان، مانند اوراق ثبت نام، قبوض آب و برق یا قراردادهای اجاره.
• اظهارات شاهد یا سوگندنامه‌های محضری از اعضای خانواده یا جامعه که وضعیت بی‌تابعیتی شما را تأیید می‌کند.

مسئولیت اثبات این موضوع بر عهده متقاضی است که نشان دهد هیچ کشوری او را طبق قوانین خود شهروند نمی‌داند. مقامات ممکن است برای تأیید با دولت‌ها یا سفارتخانه‌های خارجی تماس بگیرند.

مرحله  ۳. در صورت نیاز از کمک حقوقی استفاده کنید

در عمل، متقاضیان ممکن است در دریافت مدرک عدم تابعیت، به ویژه از سفارتخانه‌های خارجی، با مشکل مواجه شوند. اگر با چالش‌هایی روبرو هستید، ناامید نشوید. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد و شریک آن، سازمان «حق و رفاه»، به افراد بدون تابعیت کمک حقوقی رایگان ارائه می‌دهند.

مرحله ۴. ثبت و وضعیت حقوقی

اگر درخواست شما پذیرفته شود، ممکن است اجازه اقامتی دریافت کنید که وضعیت شما را به عنوان ساکن بدون تابعیت تاجیکستان تأیید کند. اگرچه این کشور عضو کنوانسیون ۱۹۵۴ در مورد وضعیت افراد بدون تابعیت نیست، اما قانون ملی اجازه می‌دهد تا برای افراد بدون تابعیت مدارکی مشابه مدارک صادر شده برای اتباع خارجی صادر شود.

با این اجازه اقامت، باید محل سکونت خود را نیز ثبت کنید..

اگر شما رسماً به عنوان یک فرد بدون تابعیت در تاجیکستان شناخته شده‌اید، بسیاری از حقوق و مسئولیت‌های مشابه سایر ساکنان دائمی خارجی و برخی از آنها مانند شهروندان به شما اعطا می‌شود. طبق قانون ملی، افراد بدون تابعیت از همان آزادی‌ها و وظایف شهروندان برخوردارند، مگر در مواردی که قانون خلاف آن را تصریح کرده باشد.

حقوق شما به عنوان فرد بدون تابعیت در تاجیکستان

به عنوان یک فرد بدون تابعیت با وضعیت قانونی در تاجیکستان، شما حق دارید:

• به صورت قانونی در تاجیکستان زندگی کنید: شما مجوز اقامت دریافت خواهید کرد که به عنوان کارت شناسایی رسمی شما عمل می‌کند و وضعیت قانونی شما را در این کشور تأیید می‌کند.
• آزادانه در تاجیکستان رفت و آمد کنید: هیچ محدودیتی برای افراد بدون تابعیت وجود ندارد. شما می‌توانید در هر منطقه‌ای زندگی کنید، تا زمانی که آدرس خود را در مقامات محلی ثبت کنید.
• کار و شروع کسب و کار: شما مجاز به کار بدون مجوز کار جداگانه هستید. می‌توانید مانند هر ساکن دیگر شاغل باشید، کسب و کار خود را اداره کنید یا خوداشتغال باشید.
• دسترسی به آموزش: شما و فرزندانتان می‌توانید با همان شرایط شهروندان تاجیک در مدارس و دانشگاه‌ها شرکت کنید.
• استفاده از خدمات درمانی: مراکز بهداشت عمومی در دسترس شما هستند. ممکن است نیاز به پرداخت هزینه‌های استاندارد داشته باشید، اما با شما مانند ساکنان محلی رفتار خواهد شد.
• دریافت حمایت اجتماعی: در صورت واجد شرایط بودن، می‌توانید مانند سایر ساکنان به کمک‌ها یا برنامه‌های دولتی برای خانواده‌های کم‌درآمد یا آسیب‌پذیر دسترسی داشته باشید.
• اجاره و مالکیت: می‌توانید مسکن اجاره کنید و مالکیت شخصی داشته باشید. همچنین می‌توانید یک آپارتمان یا خانه بخرید، اگرچه مالکیت مستقیم زمین محدود است. • ثبت تابعیت فرزندانتان: اگر فرزند شما در تاجیکستان متولد شده و شما دارای اجازه اقامت دائم هستید، معمولاً کودک در بدو تولد تابعیت تاجیکستان را دریافت می‌کند.
• درخواست تابعیت: پس از ۲.۵ سال زندگی در تاجیکستان با اجازه اقامت، می‌توانید از طریق یک فرآیند ساده برای تابعیت تاجیکستان درخواست دهید.

تعهدات شما به عنوان فرد بدون تابعیت در تاجیکستان

با وضعیت قانونی، مسئولیت‌هایی نیز به همراه دارد. به عنوان یک فرد بدون تابعیت در تاجیکستان، از شما انتظار می‌رود که:

• از تمام قوانین ملی پیروی کنید: شما باید از قوانین تاجیکستان، از جمله قوانین مدنی، جزایی و اداری، پیروی کنید.
• مدارک خود را معتبر نگه دارید: مطمئن شوید که مجوز اقامت شما به موقع تمدید می‌شود. در صورت نقل مکان، آدرس جدید خود را در مهلت مقرر نزد مقامات محلی ثبت کنید.
• هنگام سفر از مدارک صحیح استفاده کنید: نباید با استفاده از ویزا یا مجوز گردشگری تاجیکستان را ترک و دوباره وارد کنید. از مدرک رسمی اقامت بدون تابعیت خود استفاده کنید.
• مقامات را از تغییرات مطلع کنید: اگر نام، وضعیت تأهل، محل سکونت خود را تغییر دادید یا تابعیت جدیدی کسب کردید، در اسرع وقت آن را به مقامات گزارش دهید.
• از هرگونه رفتار غیرقانونی خودداری کنید: نقض جدی قانون می‌تواند منجر به جریمه، لغو وضعیت اقامت یا اخراج از کشور شود.

• تولد کودک باید در اسرع وقت پس از تولد ثبت شود. اگرچه قانون جمهوری تاجیکستان ثبت تولد با تأخیر را مجاز می‌داند، اما چنین ثبتی منوط به الزامات رویه‌ای خاص و ارائه اسناد مربوطه است.
• در موارد ثبت با تأخیر، این فرآیند مستلزم رویه‌های قانونی پیچیده‌تری خواهد بود، هزینه‌های اداری و مالی اضافی را به همراه خواهد داشت و ممکن است به همراهی قانونی نیاز داشته باشد.

قانون شهروندی تاجیکستان، دوره اقامت کوتاه‌ تری را برای افراد بدون تابعیت جهت درخواست تابعیت در نظر گرفته است. افراد بدون تابعیت می‌توانند تنها پس از ۲.۵ سال اقامت دائم (نصف دوره معمول) درخواست دهند. به عبارت دیگر، پس از دو سال و نیم اقامت دائم، واجد شرایط درخواست تابعیت تاجیکستان تحت یک رویه ساده می‌شوید.

گذشته از دوره اقامت، باید معیارهای استاندارد دیگری را برای تابعیت داشته باشید که معمولاً شامل موارد زیر است:

• ممکن است دانش اولیه زبان تاجیکی لازم باشد.
• نداشتن سابقه کیفری جدی.
• گاهی اوقات توانایی تأمین معاش خود (یا شغل پایدار) در نظر گرفته می‌شود.

فرآیند درخواست: شما درخواستی را به اداره ثبت گذرنامه وزارت امور داخلی ارسال خواهید کرد. این شامل فرم‌ها، مدرک شناسایی بی‌تابعیتی شما، مدرک مدت اقامت و غیره می‌شود.

سازمان مردم‌نهاد «حق و رفاه» که شریک کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد است، مشاوره حقوقی رایگان برای افراد بی‌تابعیت ارائه می‌دهد. این شریک می‌تواند در مورد موارد زیر مشاوره دهد:

• ثبت تولد و ثبت تولد دیرهنگام؛
• قانونی کردن اقامت در خاک تاجیکستان؛
• تأیید ملیت؛
• اخذ مجوز اقامت یا شهروندی.