Hubinta Xaaladda Dib-u-dejinta

Haddii aad gasho bogga adeegyada oo aad hubiso xaaladda dib-u-dejinta, waxaad arki doontaa haddii aad haysato kiis dib-u-dejineed oo firfircoon ama aadan haysan kiis dib-u-dejineed oo firfircoon, iyo sidoo kale warbixin kooban oo sharaxaysa waxa ay tani ka dhigan tahay.

Hoos waxaa ku jira faahfaahin dheeri ah oo kaa caawinaysa fahamka xaaladdaada.

MA JIRO KIIS DIB-U-DEJIN FIRFIRCOON

Kiiskaaga hadda looma tixgelin dib-u-dejin. UNHCR way kula soo xiriiri doontaa haddii aan mustaqbalka tixgelinno kiiskaaga.

Tani waxay ka dhigan tahay in hay’adda aanay haatan ka shaqayn dib-u-dejinta kiiskaaga. Waxaan garanaynaa in tani ay niyad-jab noqon karto, laakiin fadlan xasuuso in dib-u-dejintu aysan ahayn xuquuq, badankoodna qaxootigu lama dib-u-dejiyo. Meelaha dib-u-dejintu waa aad u kooban yihiin sanad kasta, waxaana mudnaanta la siiyaa kuwa ugu baahan. Haddii mustaqbalka la tixgeliyo dib-u-dejintaada, UNHCR ayaa kula soo xiriiri doonta.Fadlan ha la soo xiriirin UNHCR si aad u codsato dib-u-dejinta; codsiyadan lagama jawaabi doono.

Ka dib markii si taxadar leh loo tixgeliyey kiiskaaga, waxaa la go’aamiyay in kiiskaagu uusan hadda u qalmin dib u dejinta. UNHCR way kula soo xiriiri doontaa haddii aan mustaqbalka tixgelinno kiiskaaga.

Taas macnaheedu waxa weeye UNHCR waxay qiimeysay kiiskaaga laakiin waxay go’aamisay inaadan hadda buuxin shuruudaha dib-u-dejinta. Tani waxay noqon kartaa sababo dhowr ah, oo ay ku jiraan walaacyo aan la xallin oo ku saabsan kalsoonida, nuglaanta xaddidan ama baahiyaha ilaalinta ee qiil u ah dib-u-dejinta, ama helitaanka xalal kale. Waan fahamsanahay in tani ay niyad jab ku tahay, laakiin fadlan xasuuso in dib-u-dejinta aysan ahayn xaq, qaxootiga badankoodna aan dib-u-dejin la siin. Waxaa jira meelo xaddidan oo dib-u-dejin ah oo la heli karo sannad kasta UNHCR-na waxay ka shaqeysaa inay mudnaanta siiso kuwa ugu baahida badan. Haddii aan go’aaminno inaad xaq u leedahay dib-u-dejinta mustaqbalka, waan kula soo xiriiri doonnaa si aan kuu ogeysiinno. Fadlan ha la xiriirin UNHCR si aad u codsato dib-u-dejin. Kama jawaabi doonno codsiyadan..

Dalka dib u dejinta ayaa diiday codsigaaga dib u dejinta. Kiiskaaga hadda looma tixgelin dib-u-dejin. UNHCR way kula soo xiriiri doontaa haddii aan mustaqbalka tixgelinno kiiskaaga.

Taas macnaheedu waxa weeye in kiiskaaga loo gudbiyay waddan dib u dejin ah si loo tixgeliyo, laakiin waddanka dib u dejinta ma uusan aqbalin codsigaaga. Waxaa jira sababo badan oo ay dalka dib u dejinta u diidi karaan kiiskaaga, oo ay ku jiraan walaacyada amniga, waxay dareemayaan in ay jiraan iswaafaqla’aan ku jirta macluumaadka aad bixisay, ma dareemayaan inaad leedahay sheegasho qaxooti oo xooggan, iwm. Dalalka dib u dejinta ayaa leh go’aanka kama dambaysta ah ee cidda ay aqbali doonaan inay yimaadaan waddankooda, mana u sheegaan UNHCR ama qaxootiga sababaha aysan u aqbalin kiiska. Haddii UNHCR ay go’aamiso in kiiskaagu u baahan yahay gudbin mustaqbalka ah, waan kula soo xiriiri doonnaa si aan kuu ogeysiinno. Fadlan ha la xiriirin UNHCR si aad u codsato gudbin. Kama jawaabi doonno codsiyada noocaas ah.

Ka dib markii si taxaddar leh loo tixgeliyey kiiskaaga, waxaa la go’aamiyey in kiiskaaga hadda u qalmin dib-u-gudbinta barnaamijka dib-u-dejin. UNHCR ayaa kula soo xiriiri doona haddii aan mustaqbalka tixgelinno kiiskaaga.

Tani waxay ka dhigan tahay in marka kiiskaaga laga diiday dal dib-u-dejinta, UNHCR ay sameysay qiimeyn cusub si loo arko haddii lagu gudbin karo dal kale. Waqtigan, waxaa la go’aamiyay inaadan u qalmin dib-gudbin. Sababtu waxay noqon kartaa arrimihii keenay diidmada hore oo weli taagan, ama baahida mudnaanta ee dadka kale. Haddii mustaqbalka lagu ogaado in dib-gudbin loo baahan yahay, waan kula soo xiriiri doonnaa. Fadlan ha codsan dib-gudbin; lagama jawaabi doono.

Kiiskaaga dib-u-dejinta waa la xidhay ka dib marki aad u dhooftay waddanka dib u dejinta.

Tani waxay ka dhigan tahay inaad u ambabaxday dalka dib-u-dejinta. Maadaama aad ka tagtay Indonesia, kiiskaagii waa la xiray.

KIIS DIB-U-DEJIN OO FIRFIRCOON

Kiiskaaga waxaa loo tixgelinayaa dib u dejin. UNHCR ayaa kula soo xiriiri doonta marka uu jiro war cusub oo ku saabsan kiiskaaga.

Tani waxay ka dhigan tahay in UNHCR ay go’aamisay inaad leedahay baahi dib-u-dejineed oo ay hadda ka shaqaynayso kiiskaaga dib-u-dejinta. Waxaa suuragal ah in lagu jiro wareysigaaga, diyaarin foomamka dib-u-dejinta, ururinta dukumentiyo dheeri ah oo taageera kiiskaaga, dib-u-eegista codsigaaga iyo kiiskaaga, iwm. Marka ay jirto cusboonaysiin lala wadaagi karo, UNHCR ayaa kula soo xiriiri doonta. Fadlan ha la soo xiriirin UNHCR si aad u waydiiso warbixin ku saabsan heerka kiiskaaga dib-u-dejinta; codsiyadan lagama jawaabi doono.

Haddii ay isbeddel ku yimaado qaab-dhismeedka kiiskaaga (ilmo cusub, guur, furriin, kala tag qoys, isbeddel xog-shaqsiyadeed), fadlan si degdeg ah ugu wargeli UNHCR. Diiwaangelinta dhallaanka cusub iyo cusboonaysiinta faahfaahinta xiriirka waxaad ku gudbin kartaa akoonkaaga adeegyada. Si aad u codsato ballan diiwaangelinta dhallaanka cusub, fadlan dooro “Codso in lagu daro xubin qoys oo cusub” gudaha bogga Qoyskeyga / Kooxda. Cusboonaysiinta faahfaahinta xiriirka, waxaad u gudbi kartaa boggaaga gaarka ah. Fadlan eeg bogga Daawashada iyo Cusbooneysiinta Macluumaadkaaga iyada oo loo Marinka Adeegyadayda tixraac dheeri ah.

Arrimaha kale oo dhan waxaad UNHCR ugu gudbin kartaa Foomka Waydiimaha Onlaynka ee Kobo adigoo dooranaya hal mowduuc oo quseeya kiiskaaga oo ku jira qaybta “Arrintaada”: (1) Isbeddel Xog-shaqsiyadeed, (2) Isku-darka Kiisaska / Kala-qaybinta Kiisaska.

Codsigaaga dib-u-dejinta waxaa loo gudbiyay waddan dib-u-dejin ah. Marka uu jiro go’aan ka yimid dalka dib u dejinta ee kiiskaaga, waxaa kula soo xiriiri doona UNHCR iyo/ama dalka dib u dejinta.

Tani waxay ka dhigan tahay in kiiskaaga loo gudbiyay dal dib-u-dejinta tixgelin ahaan. Haddii UNHCR aadan weli kula soo xiriirin si laguu ogeysiiyo gudbinta iyo dalka laguu gudbiyey, waxaa sidaas lagu samayn doonaa dhowaan. Dalka dib-u-dejintu wuxuu qaadan karaa waqti dheer si uu u qiimeeyo kiiskaaga oo uu go’aan uga gaaro in laguu aqbalo iyo in kale. Qaar ka mid ah qaxootiga ayaa dhowr sano sugayey go’aan. Fadlan samir, sababtoo ah dalalka dib-u-dejintu waxay leeyihiin qiimeynno badan oo ay raacaan ka hor inta aysan go’aan ka gaarin kiiska. Dalal qaar waxay sidoo kale laguu qaban karaa wareysi, waxaana laguu soo wici doonaa adiga, dalka dib-u-dejinta, ama la-hawlgalayaal si laguu ogeysiiyo xogta wareysiga. Marka go’aan la gaaro, UNHCR ama dalka dib-u-dejinta ayaa kula soo xiriiri doona. Fadlan ha la soo xiriirin UNHCR si aad u weydiiso warbixinno cusub; codsiyadan lagama jawaabi doono.

Haddii ay isbeddel ku yimaado qaab-dhismeedka kiiskaaga (ilmo cusub, guur, furriin, kala tag qoys, isbeddel xog-shaqsiyadeed), fadlan si degdeg ah ugu wargeli UNHCR. Diiwaangelinta dhallaanka cusub iyo cusboonaysiinta faahfaahinta xiriirka waxaad ku gudbin kartaa akoonkaaga adeegyada. Si aad u codsato ballan diiwaangelinta dhallaanka cusub, fadlan dooro “Codso in lagu daro xubin qoys oo cusub” gudaha bogga Qoyskeyga / Kooxda. Cusboonaysiinta faahfaahinta xiriirka, waxaad u gudbi kartaa boggaaga gaarka ah. Fadlan eeg bogga Daawashada iyo Cusbooneysiinta Macluumaadkaaga iyada oo loo Marinka Adeegyadayda tixraac dheeri ah.

Arrimaha kale oo dhan waxaad UNHCR ugu gudbin kartaa Foomka Waydiimaha Onlaynka ee Kobo adigoo dooranaya hal mowduuc oo quseeya kiiskaaga oo ku jira qaybta “Arrintaada”: (1) Isbeddel Xog-shaqsiyadeed, (2) Isku-darka Kiisaska / Kala-qaybinta Kiisaska.

Kiiskaaga waa loo aqbalay dib-u-dejin. Waxaa kula soo xiriiri doona lammaane ama waddanka dib u dejinta si aad tillaabooyinka xiga u qaadaan.

Tani waxay ka dhigan tahay in waddan dib-u-dejineed uu qiimeeyay kiiskaaga, laguna aqbalay dib-u-dejinta. Waxa jira dhowr arrimood oo la qabanayo ka hor inta aan la bixin. Dalka dib-u-dejinta ama lammaane ayaa kula soo xiriiri doona si uu kuugu sharaxo talaabooyinka xiga oo lagugu diyaarinayo bixitaanka.

Codsigaagii dib-u-dejinta ayaa dib loo gudbiyay waddan dib-u-dejin ah. Marka uu jiro go’aan ka yimid dalka dib u dejinta ee kiiskaaga, waxaa kula soo xiriiri doona UNHCR iyo/ama dalka dib u dejinta.

Tani waxay ka dhigan tahay in codsigaaga dib-u-dejinta mar kale loo gudbiyay waddan kale si loo tixgeliyo. Haddii UNHCR aadan hore u helin ogeysiis ku saabsan gudbintaas iyo waddanka laguu gudbiyay, waxay kuugu soo sheegi doonaan dhowaan. Waddanka dib-u-dejinta wuxuu qaadan karaa waqti dheer si uu u qiimeeyo kiiskaaga oo uu u go’aansado haddii lagu aqbalo iyo inkale. Qaar ka mid ah qaxootiga waxay sugeen dhowr sano si loo gaaro go’aan. Fadlan samir, sababtoo ah waddamada dib-u-dejintu waxay sameeyaan qiimeyn fara badan ka hor inta aysan go’aan ka gaarin kiiskaaga. Qaar ka mid ah waddamada dib-u-dejinta ayaa laga yaabaa inay ku wareystaan, waxaana lagala soo xiriiri doonaa UNHCR, waddanka dib-u-dejinta, ama la-hawlgalayaasha marka wareysiga la qorsheynayo. Marka go’aan la gaaro, waxaa lagula soo xiriiri doonaa UNHCR ama waddanka dib-u-dejinta. Fadlan ha la soo xiriirin UNHCR si aad u weydiiso warbixin cusub oo ku saabsan xaaladda dib-u-dejinta — lagama jawaabi doono.