توندوتیژی لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی هەرەشێ د کەتە سەر ژیانێ ، ساخلەمیێ ، و مافێ مروڤی و کێشەیێن پاراستنێ پەیدا دکەت.
چ جارا درەنگ نینە ژ بو راپورتکرنێ یان داخوازا هاریکاریێ
توندوتیژی لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی چیە؟
توندوتیژیا لسەر جەستەی و دەرونی ، بکارئینانا هێزێ ، زورداریێ ، هەرەشەکرنێ ، و خاپاندنێ بەرامبەر کەسەکی دیتر ژبەر رەگەز یان سێکسێ وان د هێتە نیاسین بناڤێ توندوتیژی لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی (SGBV) . هەرچەندە بەهرا پتر ژ قوربانیان و رزگاربویان ژ ئافرەت و کچانن ، بەلێ پا دبیت قوربانی زەلام و کور ژی بن بەرامبەر توندوتیژیێ لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی .
جورێن توندوتیژیێ لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی چنە؟
- دەستدرێژی (الاغتصاب): کرنا سێکسێ ب زوری یان ب نەرازیبونا کەسی ، ئەڤێ کریارێ دگەل زاروک و سنێلە کو ژیێ وان ژ ١٨ سالیێ کێمتر بخوڤە د گریت.
- توندوتیژیا سێکسی: هەر جورە هەرەشەکرنەکا سێکسی یان هەر کریارەکا نە برازیبونا کەسێ بەرامبەر ، ل دەمێ هەڤژینیێ ژی بخوڤە د گریت. ئەڤ چەندە هەر کریارەکا سێکسی بخوڤە دگریت دگەل زاروکێت ژیێ وان ژ 18 سالا کێمتر ، سونەتکرنا کچان ، دەستدرێژیا و ئێشاندنا سێکسی ، خرابکاری ، کارێ لەشفروشیێ بزوری .
- توندوتیژیا جەستەیی (لەشی): هەرەشەکرن و ئازاردانا سەر جەستەی (لەشی) ب کارئینانا چەکی یان بێ چەک، هەر وەک قوتان و لێدان و کرێتکرن و کوشتنێ بخوڤە د گریت.
- هەڤژینیا ب زوری: پێکئینانا هەڤژیینێ بێی رازەمەندیا وی کەسی .
- هەڤژینیا زاروکان : پێکئینانا هەڤژیینێ بو زاروکان یێن کو ژیێ وان ژ 18 سالا کێمتر بن ژ هەردو رەگەزا.
- · بێ بەشکرن ژ سامان و دەلیڤێن کاری و خزمەتگوزاریان: ڤەقەتاندنا جڤاکی و ئابوری ، بێ بەشکرن یان رێگرتن ژ پەروەردێ و فێرکرنێ و چاڤدێریا تەندروستی (خوپاراستن ژ دوو گیانبونێ ژی بخوڤە د گریت)، هەروەسا بێ بەشکرن ژ دەلیڤێت کاری و مافێن سەرەکی یێن مروڤی.
- ئێشاندنا دەرونی: ئێشاندنا دەرونی بو نمونە هەرەشەکرنا ئێشاندنێ و پاشڤەبرنێ و بێ رێزیێ و کێمکرنێ و دیرئێخستنا کەسەکی ژ خێزانێ و هەڤالان. هەروەسا بکارئینانا ئاخفتنێت نەخوش کو دبنە ئەگەرێ خرابکرنا هزرا وی کەسی و تێکدانا دەرونێ وی ، زالکرن ل سەر کریارەکێ ب زوری ، هەرەشکرن برێکا هندەک پەیڤان یان نیشانێن (هێمایێن) نڤێسی.
دبیت ئەڤ جورێن توندوتیژیێ دناڤ ئەندامێت خێزانێ دا هەبن و کەسێن نێزیک ، لێ تاوانبار دبیت کەسەکێ بیانی یان کەسوکار و خزم بیت یان ژی کەسەکێ ناڤ خێزانێ دا بیت ، و دبیت ئەڤ کەسە دناڤ ئێک مالدا بژین .
خزمەتگوزاریێن د هێنە بکارئینان بو چارەسەرکرنا توندوتیژیا رەگەزی و سێکسی
کومسیونا بلندا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بو کاروبارێن پەنابەران UNHCR ب هەماهەنگی دگەل هەڤکارێن خو یێن پەیوەندیدار رادبیت ب چارەسەرکرنا ئەگەرێن سەرەکی و فاکتەرێن بەشدار د توندوتیژیا رەگەز و سێکسی دکەت . هەروەسا رێڤەبەریا کەیسی ودابینکرنا خزمەتگوزاریان و پشتەڤانیا دەرونی بو کەسێن رزگار بوین پێشکێش دکەت.
خزمەتگوزاری ڤان خالێت ل خارێ بخوڤە دگریت:
- جهەکێ بسلامەت بو ئافرەت و کچان و جڤاکی.
- خزمەتگوزاریێن چارەسەکرنا کەیسی بو رزگاربویێت توندوتیژیێ لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی دکەت ، هەروەسا رەوانەکرنا کەیسا بو جهێن پەیوەندیدار.
- خزمەتگوزاریێن دەرونی و یاسایی لبن چارچوڤێ بەرسڤدانێ بو توندوتیژیا رەگەزی و سێکسی.
- خوتێهەلکرن ژبو بهێزکرنا ئەوان کەسێن زیان لێکەتی و رزگاربویێن توندوتیژیێ لسەر بنەمایێ رەگەز و سێکسی و چارەسەریا هەلویستێن کو کارتێکرنێن زیان پەخش هەین و تیکالێن جڤاکی .
دێ چەوا داخوازا هاریکاریێ کەی؟
توشبونا تە بو توندوتیژیا رەگەزی و سێکسی خەلەتیا تە نینە
ئەگەر تو هزر دکەی کو تویا / یێ لبن هەرەشەکرنێ یان کریارەکا توندوتیژیێ دا ، داخوازا هاریکاریێ بکە ژ کەسەکی تە باوەری پێ هەی ، چ جارا درەنگ نینە ژ بو داخوازکرنا هاریکاریێ .
تە مافێ هەی بو وەرگرتنا هاریکاریێ دا وی بارودوخێ تو تێدا براوستینی . پێدڤی ناکەت تو بخو ئاریشا خو چارەسەر بکەی.
ئەگەر ب هەر شێوەیەکی زیان فتە کەتبیت هەرچەندە یێ بچویک بیت، بێدەنگ نەبە.
بو راپورتکرنا هەر رویدانەکێ یان داخوازکرنا هاریکاریێ پەیوەندیێ بکە ب:
هێلا گەرما رێڤەبەریا بەرهنگاریا توندوتیژیێ دژی ئافرەتان ل هەرێما کوردستانا عیراقێ – 119
بو پتر پێزانینا دەرباری چەوانیا سەرەدەریێ دگەل خرابکاریا سێکسی یان دەست درێژیێ ژ لایێ کارمەندێن نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی و هەڤکارێن وێڤە و چەوانیا راپورتکرنێ ڤێرێ کلیک بکە