لهەرێما کوردستانا عێڕاقێ
ئەڤ يادداشتناما هاریکار ياهاتیە دروستکرن ژبو بکارئینانێ د روینشتنێن پێزانینان دا و پێتڤیە ببەرفرەهی بهێتە بەلاڤکرن . ئەڤ يادداشتناما هاریکار پێكولێ دكەت پێزانینان بگەهینتە دەستێ جڤاتێن پەنابەران لسەر ڤەکێشانێ ژخزمەتا ڤەگوهاستنا قوتابیان و ئاراستەکرنا دایک و بابێن کارلێکری سەبارەت رێکێن لبەردەست یێن پێگهور ژبوڤەگوهاستنێ ب رێکا گەنگەشێن رازیکەر.
- پەنابەر بەشەکن ژ خەلکێ کومەلگەهێن خوجهـ
- رولێ كومسيونا بلند یا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بۆ كاروبارێن په‌نابه‌ران UNHCR ئەوە دلنیا کرنە کو حکومەت رێنمایێن خو بەرامبەری پەروەردکرنا پەنابەران بجهبینیت.
- مافێن خواندنێ دهێنە گەرەنتیکرن، و زاروکێن پەنابەران وەک خەلکێ خوجهـ سەرەدەری دگەل دهێتە کرن. یا گرنگە بهێتە گەهاندن ل هەرێما کوردستانێ ، بەروڤاژی هندەک دەولەتێن دی، زاروکێن پەنابەران ب وەکهەڤی مافێ هەی بو خواندنێ بئاستەکێ بەرز ، کو ئەڤە ئێکە ژ مافێن سەرەکی یێن مروڤی نە.
- دیاربکە بوچی پروگرامێ ڤەگوهاستنا قوتابیان هاتە راوستاندن. روونبکە کو نەمانا ئەڤێ خزمەتێ دوپاتدکەت کو زاروکێن پەنابەران ب وەکهەڤی هەمان خزمەتێن بەردەست يێن خەلکێ خوجهـ هەنە.
- ئاماژێ بئەوان کومبونێن هاتینە کرن کو گەنگەشێن بکوم هاتیە ئەنجامدان ل مەها گولانێ دا ژبو جڤاکێ دیاربکەی کو ئەڤ بریارە بوێ رێکێ یا هاتیە دان. پروسێس پێکهاتبو ژ دایک و بابێن کارلێکری، دایک و بابێن سەربەخو، بەرپرسێن حکومی ێین پەروەردێ، کومەلێن ماموستا و دایک و بابان، و رێڤەبەرێن قوتابخانان، پێخەمەت دابینکرنا پێزانینێن بەرفرهـ، هەلسەنگاندنا مەترسیان، و دیارکرنا چارەسەریێن پێگهور. دەنگێ هەوە رولەکێ گرنگ د پروسێسا بریاردانێ دا هەبو.
- ئاماژە ب پێزانینێن گرنگ و پرسیارێن گەلەک هاتینە دوبارە کرن بکە ژبو پتر پێزانینان.
- هەول بدە پتر بەشداربوی پرسیارێن خو د وێ چارچوڤێ دا دیاربکەن. پرسیارێن تە د گرنگن و دێ هێنە بەرچاڤ وەرگرتن د پێکولێت مە یێن بەردەوام ژبو دابینکرنا خواندنەکا باش ژبو هەمی زاروکان.
- حکومەت و دەستهەلاتا ناڤخو: لدویڤ سیاسەتا تێکەلکرنا پەروەردا پەنابەران، وەزارەتا پەروەردا هەرێما کوردستانا عیراقێ بەرپرسە و رێزی ل دوپاتکرنا بەردەوامیا پەروەردێ ژبو زاروکێن پەنابەر دکەت. مەرداتیا حکومەتا هەرێما کوردستانا عیراقێ یا بێ وەکهەڤە لسەرانسەری جیهانێ کو گەلەک زاروکا شیان نینن خواندنا بنەرەت وەربگرن.
- کومسیونا بلند یا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بو کاروبارێن پەنابەران: رولێ کومسیونا بلند یا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بو کاروبارێن پەنابەران (UNHCR)ێ ئەوە دوپاتبکەت کو حکومەت ئەرکێن خو بەرامبەری پەنابەران بجهبینیت .
- دایک و باب: یا گرنگە بهێتە دیارکرن کو ئەرکێ دایک و بابا، ماموستا، کومەلێن ماموستا و دایک و بابان، و ئەندامێن جڤاکێ ژی ئەوە پەروەردەکا باش دابین بکەن بو زاروکان. وەک دایک و باب، تە ئەرکەکێ تایبەت یێ هەی کو دوپات بکەی زاروکێن تە مافێ خواندنێ هەبیت.
- حکومەتێ لژنێت ڤەگوهاستنێ داناینە ل هەر پارێزگەهەکێ دا کو قوتابخانە، رێڤەبەرێن قوتابخانان، و دایک و بابێن کومەلگەهێن خەلکێ خوجهـ بشێن کومپانیا پاسێن قوتابخانێ یان شوفێری هەلبژێرن.
- وەک ئەندامەک د جڤاکی دا، دایک و بابێن پەنابەر دشێن هەمان خزمەتگوزاریێن گشتی بدەستخوڤە بینن وەک خەلکێ خوجهـ.
كومسيونا بلند یا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بۆ كاروبارێن په‌نابه‌ران UNHCR دگەل پەنابەر و خەلکێ خوجهـ ، کومەلێن ماموستا و دایک و بابان، رێڤەبەریا پەروەردێ و هەڤکارێن دبوارێ پەروەردێ دا دانوستاندن کرینە. كومسيونا بلند یا نه‌ته‌وه‌يێن ئێکگرتی بۆ كاروبارێن په‌نابه‌ران UNHCR خەمێن هەوە بەرچاڤ وەرگرتینە و گەهاندینە جهێن پەیوەندیدار. ئەڤ هوکارە بوینە ئەگەرێ هندێ بریار بهێتە دان پروگرامێ ڤەگوهاستن بو قوتابییان بهێتە راوستاندن.
پرسیارین دوبارە دهێنە کرن
ئەم تێدگەهین کو دبیت تە گەلەک پرسیار هەبن سەبارەت ڤێ گهورینێ. دبیت هەروەسا تە خەم هەبن وەکی ژ لایێ پەنابەران و خەلکێ خوجهی هاتینە دیارکرن د دان وستاندنێت مەدا. ئەڤ پرسیارێن دووبارە دهێنە کرن ل خوارێ مەرەم ژ وان ئەوە هندەک بەرسڤان بگەهینینە تە. ئەم هیڤی دکەین هەر پرسیارەکا دی تە هەبیت بومە دیار بکە یانژی ژبو کومەلێن ماموستا و دایک و بابان دیاربکە، یانژی بو هەڤکارێن مە یان کەنالێن گازندە و پێشنیاران ل سەنتەرێن هاریکاریا جڤاکی فرێکە.