سکونت و پیدا کردن مسکن
در آغاز اقامتتان، شما موظف هستید در یک اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی کنید. در آنجا احتیاجات عمدۀ شما تامین می شود. در طول این مدت در درجۀ اول مزایای کالایی مانند مواد غذایی و پوشاک دریافت می کنید. بعد از حد اکثر شش ماه تعهد شما برای زندگی در اقامتگاه پذیرش اولیه پایان می یابد و در این صورت می توانید به یک محل سکونت جمعی یا به یک آپارتمان نقل مکان کنید، چنانچه جایی را پیدا نمایید. مساکن جمعی اغلب کوچکتر هستند و در سراسر ایالت پراکنده شده اند.
مقررات خاص برای انسان هایی لازم الاجرا می باشند که از به اصطلاح کشورهای مبداء امن می آیند ( طبق وضع کنونی آلبانی، بوسنی و هرزگوین، غنا، کوزوو، جمهوری مقدونیه از یوگوسلاوی پیشین، منتنگرو، سنگال و صربستان). پناهجویان از این کشورها موظف هستند که در تمام طول فرایند پناهندگی خود در یک اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی کنند.
شما باید به عنوان پناهجو آدرس جدید خود را فورا بعد از هر نقل مکانی به اطلاع ادارۀ فدرال برای مهاجرت و پناهندگان، این اداره اغلب بامف نامیده می شود، برسانید. این امر برای فرایند پناهندگی خیلی مهم است، زیرا احضاریه هایی برای مصاحبه و امور مشابه مانند نتیجۀ تصمیم گیری به آدرسی فرستاده می شوند، که شما در اختیار بامف گذاشته اید.
محدودیت امکان سفر درون آلمان
شما در ابتدای فرایند پناهندگی خود اجازه ندارید بدون موافقت ادارۀ اتباع خارجیان در آلمان سفر کنید. این محدودیت مکانی حد اقل برای سه ماه اول لازم الاجرا می باشد، و بعد از آن هم مادامی که شما موظف باشید در یک اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی کنید. این تعهد حداکثر برای شش ماه الزام آور است. در این فاصلۀ زمانی شما از ترکِ ناحیه ایی که در آن اقامتگاه پذیرش اولیۀ شما قرار گرفته است، منع گردیده اید. مسافرت درون آلمان و به خارج از آلمان در این مدت غدغن است. شما می توانید در موارد مبرم به ادارۀ اتباع خارجیان مراجعه کنید و تقاضای دریافت اجازۀ استثنایی برای سفر درون آلمان نمایید. چنانچه ادارۀ فدرال مهاجرت و پناهندگان درخواست شما را رد کند، محدودیت مکانی تا خروج از کشور لازم الاجرا خواهد بود.
انسانهایی که از به اصطلاح کشورهای مبدا امن می آیند موظفند در تمام طول مدت فرایند پناهندگی خود در یک اقامتگاه پذیرش اولیه سکونت کنند. در همچنین موردی محدودیت مکانی برای تمام مراحل دادرسی و در مورد جواب منفی تا خروج شان از کشور لازم الاجرا خواهد بود.
همیاری در فرایند پناهندگی
شما حق قانونی دارید که به درخواست پناهندگی تان منصفانه رسیدگی شود. در کنار حقوق تان در فرایند پناهندگی، شما یک سری از وظایف هم دارید. این امر بالاخص به همیاری شما در فرایند پناهندگی تان مربوط می شود. این موضوع مهمی است، که اداره های دولتی آلمان باید در تمام طول مدت فرایند پناهندگی تان به شما دسترسی داشته باشند. شما موظف هستید که تغییر نشانی خود را همواره به ادارۀ فدرال اطلاع دهید، چنانچه آدرس تان عوض شد. دستورهای مهم ادارۀ دولتی به آخرین آدرسی فرستاده می شود که شما در اختیار این اداره گذاشته اید. شما همچنین مسئول هستید که نامه های پستی طبق آدرس اعلام شده، بدستتان برسد.
شما بایستی در مصاحبۀ شخصی خود در ادارۀ فدرال برای مهاجرت و پناهندگی (بامف) دلایلی را بیان کنید، که چرا نمی توانید به میهن خود برگردید. اداره های دولتی وظیفه دارند که از شما پرسش کنند و به شما در بارۀ ضد و نقیض های احتمالی در بیانانتان تذکراتی را بدهند. شما بایستی دقت کنید، که جوابهای مشروح بدهید و جزئیات را هم فراموش نکنید. در این مورد کار مفیدی که می توانید انجام دهید آن است که قبل از مصاحبه با یک مرکز مشاوره تماس بگیرید.
مراقبت پزشکی
وضع بهداشتی و تندرستی شما در طول مدت فرایند پناهندگی تان به صورت محدودی تامین خواهد شد. در این فاصلۀ زمانی شما حق قانونی برای درمان را فقط هنگامی دارید که مبتلای بیماری حاد و دردهای شدید شده باشید. در مورد بیماریهای دیگر، مخصوصا بیماریهای مزمن، احتمالا درمان امکان پذیر است. در خصوص دوران بارداری، واکسیناسیون و درمان پیشگیرانۀ مهم هیچ نوع محدودیتی وجود ندارد. بسته به اینکه شما در کدام ایالتی زندگی می کنید، برای مراجعه به پزشک شما از ادارۀ اجتماعی یک قبض بیمه یا یک کارت تندرستی دریافت می کنید. پناهجویانی که فرایند پناهندگی شان از 15 ماه قبل شروع شده باشد، بنابر مقررات کتاب قانون اجتماعی از مزایای اجتماعی برخوردار می شوند و یک کارت بیمه اخذ می نمایند و به این صورت دسترسی کامل به مزایای صندوق بیمه های درمانی به ویژه بدون هیچ محدودیتی در خصوص دردها و بیماریهای حاد، پیدا می کنند.
مزایای اجتماعی
افرادی که توان تامین زندگی خود را ندارند، در شرایط خاصی کمک مالی دولتی دریافت می کنند. میزان مزایا برای پناهجویان در قانون ویژه ایی مقرر شده است، در قانون کمک مالی برای پناهجویان. البته پناهجویان میزان کمتری مزایا نسبت به افرادی که تبعۀ آلمان هستند و همچنین به حمایت مالی دولت احتیاج دارند، دریافت می کنند. بعد از 15 ماه میزان مزایا به همان سطحی می رسد که یک فرد محتاج آلمانی دریافت می نماید.
مادام که شما در اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی می کنید، شما مزایا را در درجۀ اول به صورت کالایی دریافت می نمایید. این شامل غذا، پوشاک و اشیاء دیگری می شود، که شما در زندگی روزمره خود به آن نیاز دارید. چنانچه شما بعد از زندگی در این اقامتگاه به یک محل سکونت جمعی نقل مکان کنید، می توانید همواره زندگی خود را توسط مزایای کالایی تامین کنید. چنانچه این امر شدنی نباشد یا اداره های محلی با آن موافق نباشند، شما یک مبلغ معینی پول دریافت می کنید. چنانچه شما در یک آپارتمان زندگی می کنید، امکانش است که هزینۀ یک محل مناسب سکونت به صورت پول نقد پرداخت شود.
آموختن زبان آلمانی و کلاس ادغام
در آلمان دوره های ادغام یکسان وجود دارد، تا به خارجیان امکان آن داده شود، که هر چه سریع تر زبان آلمانی را بیآموزند، از عهدۀ مشکلات روزمره بر آیند و به مرور زمان از خود در قبال کشور آلمان تفاهم نشان بدهند. این دوره شامل 900 ساعت درس می باشد: یک کلاس زبان و یک بخش دیگر راجع به نظم و قانون، ارزش ها، فرهنگ و تاریخ. گذشته از این دوره ها، کلاس های ویژۀ گوناگون مثلا برای افرادی که به اندازۀ کافی سواد خواندن و نوشتن را ندارند، وجود دارد. کلاس ادغام با یک امتحان زبان ختم می شود، و چنانچه در آن امتحان قبول شدید در سطح زبانی B1 نائل آمدید. در کنار آن یک امتحان دیگری هم در بارۀ موضوع “زندگی در آلمان” وجود دارد.
شما در طول مدت فرایند پناهندگی خود فقط در صورتی می توانید در یک کلاس ادغام شرکت نمایید، چنانچه جای خالی در آن کلاس باشد و انتظار آن هم برود که شما به صورت دائم در آلمان سکونت خواهید نمود. در حال کنونی این امر در خصوص متقاضیانی که از اریتره، عراق، ایران، سوریه و سومالی می آیند صدق می کند. متقاضیانی که از به اصطلاح کشورهای مبداء امن می آیند، نمی توانند در کلاس ادغام شرکت کنند. برای شرکت در کلاس ادغام شما باید در ادارۀ فدرال برای مهاجرت و پناهندگان (بامف) درخواست کتبی کنید.
اطلاعات بیشتر در مورد موضوع درسی و روند برگزاری و اجرای کلاس ادغام را در تارنامۀ (سایت) ادارۀ فدرال می یابید.
(http://www.bamf.de/DE/Infothek/FragenAntworten/IntegrationskurseAsylbewerber/integrationskurse-asylbewerber-node.html)
در کنار آن افراد داوطلب و نهاد های دیگر کلاس های زبان رایگان یا کافۀ زبان تقدیم شما می کنند. جهت پرسش سئوال برای کسب اطلاعات در مورد همچنین کلاس هایی می توانید به مراکز مشاوراتی مراجعه کنید.
(http://www.asyl.net/links-und-adressen/beratungsangebote.html)
سرپرستی از کودکان
مهد کودک های بسیار خردسال و کودکستان ها به کودکان کمک می کنند که به زندگی در آلمان آشنایی و عادت نمایند، زبان آلمانی را بیآموزید و دوستانی را پیدا کنند. پیش شرط لازم برای رفتن به مدرسه در آینده، آموختن زبان می باشد. در مهد کودک تمام وقت کودکان همراه با دیگر کودکان همسن، قبل از آغاز دورۀ مدرسه تحت سرپرستی قرار می گیرند. این امر جدا از وضعیت قانونی اقامت والدین آنها معتبر است. ادارۀ جوانان می تواند بخشی یا کل هزینۀ آنرا پرداخت کند.
مدرسه
معمولا کودکان و جوانان از سن شش سالگی به بالا باید الزاما به مدت 9 سال (در بعضی از ایالت ها 10 سال) به مدرسه بروند. این امر اصولا در مواقعی هم لازم الاجرا است، که آنها در حال طی نمودن فرایند پناهندگی طبق قانون اساسی آلمان باشند یا دیگر به عنوان پناهنده بر مبنای کنوانسیون پناهندگی ژنو یا محق حمایت ثانوی به رسمیت شناخته شده باشند.
در برخی از مدارس مضافا کلاس های به اصطلاح آمادگی یا کلاسهای خوش آمدید دایر شده است، تا در ابتدا مقدمات زبان آلمانی تدریس شود، قبل از اینکه کودکان بتوانند در کلاس درس معمولی شرکت کنند.
روش دقیق ثبت نام در مدارس متفاوت است و بستگی به ایالتی دارد که در آن زندگی می کنید. در آلمان تحصیل در مدارس دولتی رایگان می باشد. البته در طول زمانی که یک فرد به مدرسه می رود، هزینه های ویژه ایی ایجاد می شود، مثلا برای کتابهای درسی. شما می توانید درخواست کنید که ادارۀ اجتماعی هزینۀ آنرا بر عهده بگیرد.
کار
شما در سه ماه نخستینِ فرایند پناهندگی تان اجازه ندارید که مشغول به کار شوید. بعلاوه امر لازم الاجبار این است، که شما تا زمانیکه در یک اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی می نمایید، یعنی تا شش ماه، الزاما اجازۀ اشتغال به کار را نخواهید داشت. بعد از گذشت این مدت شما می توانید خود را در ادارۀ کار به عنوان جویای کار معرفی کنید. ادارۀ کار در جهت جستجوی کار برایتان از شما پشتیبانی می کند. شما برای شروع اشتغال به یک کارِ مشخص نیاز به اجازۀ کار دارید و آنرا می توانید در ادارۀ خارجیان درخواست کنید. به این منظور ادارۀ اتباع خارجیان مضافا باید موافقت ادارۀ فدرال کار را جلب کند. شروع کار مستقل در کل فرایند پناهندگی امکان پذیر نیست.
چنانچه شما از یک کشور مبداء امن می آیید، اجازه نخواهید داشت که در تمام طول فرایند پناهندگی تان مشغول به کار شوید. در حال حاضر کشورهای آلبانی، بوسنی و هرزگوین، غنا، کوزوو، مقدونیه، منتنگرو، سنگال و صربستان.به عنوان کشورهای مبداء امن محسوب می شوند.
کارآموزی
دورۀ کارآموزی شما را صاحب صلاحیت برای انجام یک شغل و حرفۀ مشخص می نماید و ورود شما را به بازار کار تسهیل می کند. هم می شود دوره های کارآموزی در یک مدرسه و هم کارآموزی در یک شرکت را طی نمود. در صورتیکه شما دورۀ کارآموزی خود را در یک مدرسه طی کنید، شما تمام اطلاعات و معلومات لازم برای انجام یک شغل و حرفه را در یک هنرستان فنی و حرفه ایی کسب خواهید نمود، مثلا برای اشتغال به عنوان پرستار سالمندان. در صورت کارآموزی در یک شرکت شما مستقیم در همان محل شرکت کار خواهید نمود و همزمان در یک هنرستان حرفه ایی درس خواهید خواند. عموما کارآموزی در یک شرکت بین دو تا سه سال طول می کشد و در بخشی از مراحل آن دستمزد پرداخت می شود.
تحصیل در مدرسه هر وقت که بخواهید بدون اجازه ممکن است، در صورتیکه شما شرایط لازم مربوطه را بتوانید برآورده کنید، مثلا در مورد تحصیلات قبلی تان در مدرسه و در خصوص آشنایی به زبان. حد اقل بعد از گذشت سه ماه از فرایند پناهندگی تان شما اجازه دارید دورۀ کارآموزی خود را در یک شرکت شروع کنید. جهت طی نمودن دورۀ آموزشی شما نیاز به اجازۀ ادارۀ اتباع خارجیان دارید. این امتیاز موقعی صادر می شود که شما دیگر موظف نباشید که در یک اقامتگاه پذیرش اولیه زندگی کنید. این تعهد حد اکثر برای شش ماه اعتبار دارد..
برای افرادی که از به اصطلاح از کشورهای مبداء امن می آیند برای تمام طول مدت فرایند پناهندگی شان ممنوعیت اشتغالی وجود دارد. این تعهد شامل ممنوعیت کارآموزی نیز می شود.
تحصیلات دانشگاهی
اصولا همۀ انسانها اجازه دارند در آلمان تحصیل کنند – جدا از وضعیت قانونی اقامتشان. مغایر با حیطۀ کاری، در این مورد هیچ محدودیت خاصی برای پناهجویان زن و مرد و افراد محقِ حمایت به رسمیت شمرده، وجود ندارد. البته یک سری از موانع عملی وجود دارد: کمبود آشنایی به زبان، تحصیلات دبستانی و دبیرستانی لازم به عنوان شرط ورود به دانشگاه و مدارک تحصیلاتی مناسب، همچنین مشکلات تامین هزینه.
اصولا دانشگاه در مورد شرایط خاص یک جای تحصیل تصمیم می گیرد. چنانچه شما درخواست پذیرش جا برای تحصیل در یک دانشگاه آلمانی نمایید، باید ثابت کنید که از قبل معلومات خاصی را کسب نموده اید. برای اثبات این امر باید مدارکی را که تا به حال کسب نموده اید به دانشگاه ارائه دهید. چنانچه شما هیچ مدرکی در دست ندارید یا دانشگاه مدارک شما را به رسمیت نشناسد، باید یک امتحان ویژه بدهید.
در کنار مدارک در مورد معلومات تخصصی تان، شما قاعدتا باید ثابت کنید که آشنایی مناسب به زبان آلمانی دارید. پذیرش تحصیلی بدون آشنایی به زبان آلمانی در رشته های بین المللی در نظر گرفته شده است.
یک مانع دیگر تامین هزینۀ دانشگاه می باشد. اصولا دانشجویان می توانند کمک مالی دولتی برای تحصیلات خود دریافت کنند، چنانچه توان پرداخت هزینۀ تحصیلات خود را نه خودشان و نه با کمک والدین شان داشته باشند. نام این مبالغ بافوگ می باشد (قانون فدرال حمایت از تحصیل). در طول مدت فرایند پناهندگی پناهجویان نمی توانند درخواست مزایای بافوگ کنند. به دنبال به رسمیت شناخته شدن یک فرد به عنوان پناهنده طبق قانون اساسی آلمان، پناهنده بر مبنای کنوانسیون پناهندگی ژنو یا در شرایط ضمنی به عنوان پناهجوی محق حمایت ثانوی، امکان دریافت کمک مالی طبق قانون فدرال حمایت از تحصیل وجود دارد.
چنانچه شما می خواهید در دانشگاه شروع به تحصیل کنید، باید گذشته از این ملاحظه نمایید که به عنوان پناهجو اجازۀ مسافرت و نقل مکان ندارید. شما نیاز به موافقت ادارۀ مسئول دارید، چنانچه موسسه ایی که می خواهید در آن تحصیل کنید، خارج از حیطۀ اعتبار اجازۀ اقامتتان باشد.
به رسمیت شناختن مدارک امتحانات نهایی
چنانچه شما از قبل یک گواهینامۀ پایان تحصیلات از خارج دارید، به رسمیت شناخته شدن آن، آغاز کار شغلی شما را ساده می کند. شما می توانید مدارک خود را برای وارسی تحویل بدهید که آیا صلاحیت تحصیلی شما متناسب با امتحانات نهایی در آلمان می باشد. این امر در مورد مدارک نهایی مدرسه، دانشگاه و یا حرفۀ شما لازم الاجبار است. شما می توانید روند کاری به رسمیت شناختن مدارک خود را قبل از تصمیم ادارۀ فدرال انجام دهید. برای وارسی مدارک تان شما بایستی یک درخواست کتبی در نهاد مسئولی که مدارک تحصیلی را به رسمیت می شناسد، ارائه دهید.
شما می توانید جهت انجام روند کاری به رسمیت شناختن مدارک خود از امکانات مشاوره استفاده کنید. اطلاعات بیشتر را می توانید در تارنامۀ (سایت) شبکۀ ای-کو پیدا کنید. ((http://www.netzwerk-iq.de
دولت آلمان نیز تارنامه (سایت) ایی ارائه نموده است که در خصوص به رسمیت شناختن مدارک امتحانات نهایی شغلی و حرفه ایی اطلاع رسانی می کند.https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/